Tác giả: Fleta N. Bray, BS, Adam S. Aldahan, BS, Brian J. Simmons, BS, Keyvan Nouri , MD
University of Miami Miller School of Medicine, Department of Dermatology and Cutaneous Surgery, Miami, FL, US
Biên dịch: Bs. Trương Tấn Minh Vũ
Những điểm chính
Mặt trời phát ra hai loại tia có hại cho da. Tia UVA gây lão hóa sớm, trong khi tia UVB gây cháy nắng. Tiếp xúc quá nhiều 2 loại loại ánh sáng trên có thể gây ung thư da.
Cố tình nhuộm da nâu không tốt cho sức khoẻ. Mọi người nên thực hiện các bước cần thiết để bảo vệ mình khỏi ánh nắng mặt trời.
Mọi người nên dùng kem chống nắng, bất kể màu da của mình. Chọn kem chống nắng phổ rộng, chống nước với hệ số chống nắng từ 30 trở lên.
Hầu hết mọi người không sử dụng đủ lượng kem chống nắng để được bảo vệ hoàn toàn khỏi các tia có hại. Bôi đủ lượng kem chống nắng ở tất cả các vùng da tiếp xúc ánh sáng mặt trời. Bôi lại sau mỗi hai giờ, sau khi bơi hoặc đổ mồ hôi nhiều.
Giới thiệu
Đối với nhiều người, làn da rám nắng là hấp dẫn và đáng mơ ước. Tuy nhiên, rất ít người quan tâm đến việc bị tổn thương da do ánh sáng và lão hóa sớm đi kèm với nhuộm da và phơi nắng quá mức. Nhuộm da là một dạng tổn thương da do ánh sáng, và không có nhuộm da an toàn. Ánh sáng mặt trời đến trái đất có hai loại tia cực tím có hại. Tia UVA gây lão hóa sớm, trong khi tia UVB gây cháy nắng. Tiếp xúc quá nhiều với hai loại tia trên có thể dẫn đến ung thư da, đó là lý do tại sao điều quan trọng là luôn bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời và hạn chế nhuộm da.
Kem chống nắng
Học viện Da liễu Hoa Kỳ (AAD) khuyến cáo mọi người nên dùng kem chống nắng, bất kể màu da. Hơn 2 triệu người được chẩn đoán mắc bệnh ung thư da mỗi năm, và nhiều trong số các bệnh nhân ung thư này đã có thể được ngăn chặn nếu có sự bảo vệ thích hợp khỏi tia nắng mặt trời [1]. Các biện pháp chống nắng bao gồm tránh tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời trong khoảng thời gian từ 10:00 sáng đến 3:00 chiều, tìm bóng râm, che với áo dài và quần dài, đội mũ và đeo kính râm, và sử dụng kem chống nắng.
Khi lựa chọn kem chống nắng, AAD khuyên nên chọn loại kem chống nắng phổ rộng giúp chống lại cả tia UVA và UVB. Nếu loại kem chống nắng không bảo vệ da khỏi cả hai loại tia có hại, sẽ có cảnh báo trên nhãn của sản phẩm. Cảnh báo này có thể là chỉ bảo vệ da khỏi cháy nắng, không bao gồm chống lão hóa sớm và ung thư da. Kem chống nắng nên có hệ số chống nắng (SPF) từ 30 trở lên, và cần có khả năng chống nước. Chỉ số SPF 30 có nghĩa là sản phẩm đã được kiểm tra và ngăn 97% tia UVB từ mặt trời [1]. Kem chống nắng với tất cả các tính năng này có thể giúp bảo vệ da khỏi cháy nắng, sạm da, lão hóa sớm và ung thư da.
Kem chống nắng nên được dùng cho tất cả các vùng da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, và nên được bôi lại theo các hướng dẫn trên sản phẩm. Thông thường, nên bôi lại sau mỗi 2 giờ hoặc sau khi đổ mồ hôi hoặc bơi lội. Nước, tuyết và cát đều có thể phản chiếu những tia sáng mặt trời. Cần bôi kem chống nắng ngay cả trong những ngày nhiều mây. Hầu hết mọi người dùng lượng kem chống nắng không đủ để bảo vệ da hoàn toàn. Các chuyên gia khuyên nên sử dụng kem chống nắng đủ để che các vùng da tiếp xúc ánh sáng [1]. Thoa kem chống nắng 15 phút trước khi ra nắng. Hãy nhớ bảo vệ đôi môi bằng son dưỡng môi có SPF từ 30 trở lên.
Kem chống nắng có sẵn ở nhiều dạng, bao gồm kem, gel, thanh hoặc xịt. Tất cả các sản phẩm này được điều chỉnh bởi FDA, tuy nhiên FDA không chấp nhận cho kem chống nắng dạng xịt [1]. Nói chung, có thể chọn bất kỳ loại kem chống nắng nào thuận tiện và thoải mái nhất.
Giường nhuộm da
Giường nhuộm da là một thiết bị phát ra tia UVA và UVB nhằm mục đích tạo ra một làn da rám nắng. Nhìn chung, lượng tia UVA ra lớn hơn nhiều so với tia UVB. Điều này có nghĩa là giường nhuộm da làm tăng tốc độ lão hóa da và làm tăng nguy cơ ung thư da, nhưng nhiều người không nhận ra các rủi ro này vì những tổn thương có thể cần nhiều thời gian hơn để xuất hiện. Sử dụng giường nhuộm da, đặc biệt là trong giai đoạn thiếu niên và những năm đầu tuổi hai mươi, làm tăng đáng kể nguy cơ phát triển ung thư da sau này. Nếu muốn làn da rám nắng, có thể thử sản phẩm tự nhuộm da hoặc phun nhuộm da. Những sản phẩm này thường chứa một hóa chất gọi là DHA, hoặc axit docosahexaenoic, một thành phần được FDA phê chuẩn làm tối màu da [2].
Vitamin d
Phơi nắng là cần thiết cho việc sản xuất Vitamin D trong da, vì vậy việc chống nắng quá mức có thể làm tăng nguy cơ thiếu vitamin D. Tuy nhiên, sản phẩm bổ sung vitamin D là một biện pháp an toàn và hiệu quả để đạt được mức vitamin D cần thiết cho sức khỏe. Cố gắng bổ sung tất cả lượng vitamin D được khuyến nghị thông qua chế độ ăn uống và bằng sản phẩm bổ sung vitamin nếu cần. Học viện Da liễu Hoa Kỳ không khuyến nghị sử dụng ánh nắng mặt trời để thu được vitamin D [1].
Điều trị cháy nắng
Nếu bị cháy nắng, có thể thực hiện những bước sau để cảm thấy tốt hơn trong khi chờ da lành lại. Tắm mát, thoa kem dưỡng ẩm, và kem hydrocortisone có thể giúp giảm bớt sự khó chịu. Ngoài ra, có thể dùng thêm aspirin hoặc ibuprofen để hỗ trợ [1]. Nếu da bị phồng rộp, vết bỏng đã nghiêm trọng hơn, nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế nếu các mụn nước chiếm diện tích lớn hoặc có sốt, đau đầu [1]. Vết đỏ sẽ hết sau 3 – 7 ngày và phồng rộp hết sau 7-10 ngày [3]. Những người da sáng màu có thể có các đốm nâu vĩnh viễn sau khi bị cháy nắng [3]. Điều quan trọng cần lưu ý là những người bị cháy nắng khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời sẽ tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư da, vì vậy nên có thêm nhiều biện pháp ph ng ngừa để bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời và cháy nắng.
Kết luận
Mọi người đều có nguy cơ bị tổn thương da từ các tia mặt trời có hại, bất kể loại da nào. Bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời bằng cách tránh ánh nắng mặt trời lúc gay gắt, che chắn bằng mũ, kính râm và quần áo, dùng kem chống nắng. Kem chống nắng phải có phổ rộng, chống nước và SPF 30 trở lên. Thoa kem chống nắng đủ để che phủ và bôi lại thường xuyên. Không có làn da rám nắng an toàn hay khỏe mạnh.
Khuyến nghị
Mọi người nên dùng kem chống nắng (trừ trẻ dưới 6 tháng tuổi), bất kể màu da.
Ở trong bóng râm từ 10:00 sáng đến 3:00 chiều.
Sử dụng kem chống nắng phổ rộng, ít nhất 30 SPF, chống nước. Chống nắng dạng xịt không được chấp nhận bởi FDA.
Sử dụng đủ lượng kem chống nắng, và bôi lại thường xuyên.
Tránh sử dụng giường nhuộm da vì chúng làm tăng tốc độ lão hóa và tăng nguy cơ ung thư da.
Sử dụng sản phẩm tự nhuộm da hoặc phun thuốc nhuộm da thay cho các hình thức nhuộm da khác nếu muốn có làn da rám nắng.
Chống nắng quá mức có thể ảnh hưởng đến mức vitamin D, có thể cần sử dụng sản phẩm bổ sung vitamin D để có đủ lượng vitamin D cho cơ thể. Không khuyến nghị sử dụng ánh nắng mặt trời để thu được vitamin D.
Tắm mát, dưỡng ẩm và kem hydrocortisone có thể làm giảm bớt triệu chứng cháy nắng. Liên hệ với bác sĩ nếu các triệu chứng vẫn còn.
Tài liệu tham khảo
Dermatology, American Academy of Dermatology. http://www.aad.org.
Administration, U.S. Food and Drug. 2015. “Sunless Tanners and Bronzers.” http://www.fda.org.
Young, Antony, and Angela Tewari. 2015. “Sunburn.” UpToDate.
