NGHIỆM PHÁP COOMBS TRỰC TIẾP
(Phương pháp ống nghiệm)
(Dirrect antiglobulin test)
NGUYÊN LÝ
Nguyên lý của nghiệm pháp Coombs trực tiếp (Nghiệm pháp kháng globulin trực tiếp) là sử dụng thuốc thử kháng ϒ globulin người (huyết thanh Coombs) để xác định sự có mặt của các kháng thể miễn dịch (Bao gồm các kháng thể và thành phần bổ thể là globulin) đã cảm nhiễm trên bề mặt hồng cầu người bệnh [1].
CHỈ ĐỊNH
Thiếu máu tan máu tự miễn, bệnh hệ thống;
Bệnh tan máu ở trẻ sơ sinh do bất đồng nhóm máu mẹ con;
Phản ứng tan máu do truyền máu không hòa hợp nhóm máu giữa người cho và người nhận.
CHỐNG CHỈ ĐỊNH
Không có chống chỉ định.
CHUẨN BỊ
Người thực hiện
Bác sĩ, kỹ thuật viên, điều dưỡng.
Phương tiện – Hóa chất
Phương tiện
Trang thiết bị
Máy ly tâm loại thông thường; Kính hiển vi, Bình cách thủy, tủ lạnh.
Dụng cụ:
Ống nghiệm thuỷ tinh: 12x75mm; Giá cắm ống nghiệm; Khay men hình chữ nhật: 25×30 cm; Cốc thuỷ tinh có mỏ loại 500 ml; Bút marker; Pipet nhựa.
2.3 Vật tư tiêu hao
Sổ ghi kết quả; Phiếu xét nghiệm; Mũ giấy; Khẩu trang; Găng tay; Quần áo công tác.
Thuốc thử và hoá chất
Nước muối sinh lý 0,9%; Nước cất, Hồng cầu chứng; Kháng ϒ globulin người; dung dịch LISS.
3. Mẫu bệnh phẩm
ống máu chống đông (bằng EDTA) của người bệnh: 2 ml.
Thời gian làm xét nghiệm: 60 phút
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ, hoá chất, sinh phẩm trước khi tiến hành xét nghiệm.
Nhận bệnh phẩm và phiếu yêu cầu xét nghiệm của lâm sàng, kiểm tra và đối chiếu các thông tin của người bệnh trên ống máu và phiếu xét nghiệm.
Tiến hành kỹ thuật [2]
Bước 1: Chuẩn bị một ống nghiệm sạch, khô và ghi nhãn họ và tên hoặc mã số của người bệnh; Nhỏ 0,5 ml hồng cầu khối của người bệnh vào ống nghiệm, rửa 3 lần bằng nước muối sinh lý 0,9%.
Bước 2: Chuẩn bị dung dịch hồng cầu 5% (1giọt hồng cầu khối của người bệnh và 19 giọt nước muối sinh lý 0,9%, trộn đều); Kiểm tra hồng cầu xem có hiện tượng tự ngưng kết không?
Bước 3: Nhỏ 1 giọt hồng cầu 5% của người bệnh vào ống nghiệm đã ghi nhãn ở trên;
Bước 4: Thêm 2 giọt huyết thanh Coombs vào ống nghiệm trên, trộn đều.
Bước 5: Ly tâm 1000 vòng trong 20 giây;
Bước 6: Với những ống nghiệm cho kết quả âm tính nhỏ 1 giọt hồng cầu chứng, ly tâm 1000 vòng/phút x 15 – 30 giây. Đọc và ghi lại kết quả vào phiếu xét nghiệm. Phản ứng phải cho kết quả ngưng kết từ 2+ đến 3+. Nếu những ống nghiệm sau khi nhỏ hồng cầu chứng mà không ngưng kết thì phải lặp lại xét nghiệm từ đầu.
NHẬN ĐỊNH KẾT QUẢ
Nghiệm pháp Coombs trực tiếp âm tính: Không có kháng thể miễn dịch, tự miễn trên bề mặt hồng cầu.
Nghiệm pháp Coombs trực tiếp dương tính: Có kháng thể miễn dịch, tự miễn trên bề mặt hồng cầu.
Những điểm cần chú ý khi làm xét nghiệm
Thực hiện kiểm chứng theo quy định của thông tư 26/ 2013/TT – BYT về “Hướng dẫn hoạt động truyền máu” [3];
Đọc kỹ và tuân thủ đúng các bước tiến hành kỹ thuật theo hướng dẫn của nhà sản xuất sinh phẩm mà hiện đang được sử dụng;
Thực hiện xét nghiệm Coombs trực tiếp sớm sau khi lấy mẫu máu;
Nếu kết quả đọc bằng mắt thường không rõ ràng cần đọc dưới kính hiển vi ánh sáng thường.
Tài liệu tham khảo
Denise M Harmening (1999) Modern blood banking and transfusion practices, fifth edition, Book Promotion & Service Co., LTD.
Máu và các sản phẩm máu an toàn, quyển 3 Huyết thanh học nhóm máu, Tài liệu dịch, năm 2011.
Thông tư 26/2013/TT – BYT đã được ban hành ngày 16/9/2013 về Hướng dẫn hoạt động truyền máu.
