ĐỊNH LƯỢNG CORTISOL – NƯỚC TIỂU
NGUYÊN LÝ
Cortisol được định lượng bằng phương pháp miễn dịch điện hóa phát quang theo nguyên lý cạnh tranh thực hiện trên máy Elecsys hoặc hệ thống Cobas.
CHUẨN BỊ
Người thực hiện
Bác sĩ và Cử nhân xét nghiệm đã được đào tạo vận hành máy Elecsys hoặc Cobas.
Phương tiện, hóa chất
Máy Elecsys 1010, 2010 hoặc hệ thống Cobas 6000, 8000.
Máy ly tâm và các dụng cụ xét nghiệm khác
Hoá chất làm xét nghiệm cortisol của hãng ROCHE:
Bảo quản ở 2-8oC.
Lọ hoá chất phải luôn để thẳng đứng để đảm bảo các vi hạt không bám dính trên thành lọ hóa chất.
Hoá chất ổn định đến hạn sử dụng khi chưa mở nắp, 12 tuần sau khi mở nắp ở 28ºC, 8 tuần trên máy.
Dung dịch kiểm tra cortisol của hãng Roche: Elecsys PreciControl Universal 1 và 2 hoặc của hãng Biorad.
Người bệnh: người bệnh nghi ngờ có bệnh lý của tuyến thượng thận, tuyến yên
Phiếu xét nghiệm:
Thống nhất theo mẫu quy định của bệnh viện
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
Lấy bệnh phẩm
Nước tiểu 24 giờ không sử dụng chất bảo quản. Ly tâm bệnh phẩm nếu nước tiểu đục. Bệnh phẩm không ly tâm có thể để trong 7 ngày ở 2-8 oC, 3 tháng ở -20oC. Bệnh phẩm đã ly tâm có thể để trong 7 ngày ở 2-8ºC, 4 tuần ở -20ºC. Chỉ rã đông 1 lần.
Bệnh phẩm, dung dịch chuẩn (calibrator) và huyết thanh kiểm tra (control) phải để ổn định ở nhiệt độ phòng (20-25oC) trước khi đo và làm xét nghiệm trong vòng 2 giờ.
Tiến hành kỹ thuật
Bệnh phẩm được quay ly tâm và đưa vào phân tích tự động trên máy theo quy trình hoạt động của máy. Kết quả được máy in tự động in ra.
NHẬN ĐỊNH KẾT QUẢ
Nước tiểu 24 giờ: 100-379nmol/24 giờ.
Cortisol nước tiểu tăng trong:
Có thai (tháng thứ 3-9), cường vỏ thượng thận, stress, hội chứng Cushing, AU vỏ thượng thận, choáng nặng, cường giáp, dùng CTH, cường yên, sản giật.
Cortisol nước tiểu giảm:
Bệnh ddison (nhược năng vỏ thượng thận), nhược năng vùng dưới đồi-tuyến yên, nhược giáp.
NHỮNG SAI SÓT VÀ XỬ TRÍ
Xét nghiệm cortisol bị ảnh hưởng trong các trường hợp sau:
Protein.0,6 g/l
NaCl.750 mmol/l
Ure.350 mmol/l
Creatinin: 5 mmol/l
Glucose: 2 mmol/l
Người bệnh đang dùng prednisolone, methylprednisolone hoặc prednisone cũng làm sai lệch kết quả
GIỚI HẠN ĐO:
Giới hạn đo của cortisol là 0,5- 1750 nmol/l
Khi nồng độ cortisol vượt quá giới hạn này có thể pha loãng bệnh phẩm bằng dung dịch Elecsys Diluent Universal của hãng theo tỉ lệ 1:10.
