ĐỊNH NHÓM MÁU HỆ Rh (D)
(Phương pháp ống nghiệm)
Determination of Du antigen of Rh system
NGUYÊN LÝ
Kỹ thuật xác định kháng nguyên D yếu của hệ Rh được dựa trên nguyên lý của phản ứng ngưng kết và sử dụng thuốc thử kháng globulin người (huyết thanh Coombs) để xác định sự có mặt của các kháng thể D loại IgG đã được cảm nhiễm trên bề mặt hồng cầu [1].
CHỈ ĐỊNH
Xác định kháng nguyên D yếu của hệ Rh được chỉ định trong những trường hợp sau:
Xác định kháng nguyên D yếu của hệ Rh cho người bệnh;
Xác định kháng nguyên D yếu của hệ Rh cho người hiến máu;
CHỐNG CHỈ ĐỊNH
Không có chống chỉ định.
CHUẨN BỊ
Người thực hiện
Bác sĩ, cử nhân, kỹ thuật viên, điều dưỡng trung học.
Phương tiện – Hóa chất
Trang thiết bị
Máy ly tâm thường có số vòng chính xác; Kính hiển vi; Bình cách thủy; Tủ lạnh.
Dụng cụ
Ống nghiệm thuỷ tinh: 12x75mm; Giá cắm ống nghiệm; Khay men hình chữ nhật: 25×30 cm; Cốc thuỷ tinh có mỏ loại 500 ml; Bút marker; Pipet nhựa.
Thuốc thử và hoá chất
Thuốc thử Anti D loại IgG, Nước muối sinh lý 0,9%; Nước cất.
Mẫu máu để xác định kháng nguyên D yếu của hệ Rh
Một ống máu tĩnh mạch đã được chống đông bằng EDTA: 2 ml.
Vật tư tiêu hao
Sổ ghi kết quả; Phiếu xét nghiệm định nhóm máu; Mũ giấy; Khẩu trang; Găng tay; Quần áo công tác.
Thời gian làm xét nghiệm: 60 phút
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
Chuẩn bị dụng cụ, hoá chất, sinh phẩm trước khi tiến hành xét nghiệm.
Nhận mẫu máu và phiếu yêu cầu xác định kháng nguyên D yếu của hệ nhóm máu máu Rh, kiểm tra và đối chiếu các thông tin trên ống máu và phiếu xét nghiệm xem đã phù hợp chưa?
Chuẩn bị hồng cầu cần xác định kháng nguyên D yếu của hệ Rh 3% (1giọt hồng cầu khối và 29 giọt nước muối sinh lý 0,9%).
Chuẩn bị 1 ống nghiệm sạch, khô ghi nhãn bao gồm các thông tin của người cần xác định kháng nguyên D yếu lên ống nghiệm.
Tiến hành xác định kháng nguyên D yếu của hệ nhóm máu Rh [2]:
Bước 1: Nhỏ 1 giọt dung dịch hồng cầu 3% của người cần xác định kháng nguyên D yếu vào ống nghiệm đã ghi nhãn ở trên;
Bước 2: Thêm 2 giọt thuốc thử anti D loại IgG vào ống nghiệm trên, trộn đều;
Bước 3: Ủ ống nghiệm trên 30 phút ở 37oC (Nếu thêm 2 giọt dung dịch LISS vào ống nghiệm trên trước khi ủ thì chỉ cần ủ 15 phút).
Bước 4: Quan sát hiện tượng tan máu và ngưng kết, ghi lại mức độ ngưng kết. Bước 5: Nếu không ngưng kết, rửa 4 lần bằng nước muối sinh lý 0,9%;
Bước 6: Thêm 2 giọt thuốc thử kháng globulin vào ống nghiệm trên và trộn đều. Ly tâm 1000 vòng trong 20 giây.
Bước 7: Quan sát hiện tượng tan máu và ngưng kết, ghi lại kết quả.
Bước 8: Nếu phản ứng ngưng kết, thực hiện thêm nghiệm pháp Coombs trực tiếp; nếu nghiệm pháp Coombs trực tiếp âm tính thì kết luận là hồng cầu mang kháng nguyên D yếu.
Bước 9: Nếu phản ứng không ngưng kết thì thêm 1 giọt hồng cầu chứng, trộn đều, ly tâm 1000 vòng trong 20 giây. Kết quả phải ngưng kết với mức độ từ 1+ đến 2+ thì xét nghiệm mới có giá trị.
NHẬN ĐỊNH KẾT QUẢ
Nếu phản ứng ngưng kết ở giai đoạn 37oC và/ hoặc kháng globulin: Kết luận hồng cầu mang kháng nguyên D yếu.
Nếu phản ứng không ngưng kết cả ở giai đoạn 37oC và/ hoặc kháng globulin người: Kết luận người bệnh hoặc người hiến máu có nhóm máu Rh D âm.
Những điểm cần chú ý khi làm xét nghiệm:
Thực hiện kiểm chứng theo quy định của thông tư 26/ 2013/TT – BYT về Hướng dẫn hoạt động truyền máu [3].
Hướng dẫn sử dụng anti DVI loại IgG để xác định D yếu.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Denise M Harmening (1999) Modern blood banking and transfusion practices, fifth edition, Book Promotion & Service Co., LTD.
Máu và các sản phẩm máu an toàn, quyển 3 Huyết thanh học nhóm máu, Tài liệu dịch, năm 2011.
Thông tư 26/2013/TT – BYT đã được ban hành ngày 16/9/2013 về Hướng dẫn hoạt động truyền máu.
