Đại cương
Nội soi can thiệp đặt dẫn lưu nang giả tuỵ vào dạ dày là một kỹ thuật nhằm dẫn lưu dịch nang giả tuỵ qua một ống nhựa (stent) vào trong lòng dạ dày.
Chỉ định
Nang giả tuỵ kích thước lớn (> 6cm) gây triệu chứng đau hoặc gây biến chứng nhiễm trùng.
Nang giả tuỵ gây ép thành dạ dày quan sát được trên nội soi dạ dày.
Chống chỉ định
Người bệnh mới bị nhồi máu cơ tim
Bệnh lý tim phổi nặng
Dị ứng với thuốc cản quang
Rối loạn đông máu nặng
Giảm tiểu cầu
Đang dùng thuốc chống kết tập tiểu cầu
Nang tụy không ép vào thành dạ dày trên nội soi.
Chuẩn bị
Người thực hiện
01 bác sĩ chuyên làm nội soi mật tụy nược dòng, 01 kỹ thuật viên gây mê, 03 điều dưỡng trong đó có điều dưỡng phải sử dụng được máy C- Arm.
Phương tiện, thuốc, vật tư y tế
Phương tiện
Phòng nội soi cho phép chiếu tia Xquang, có hệ thống oxy.
Máy tăng sáng xquang (C.Arm).
Hệ thống máy nội soi tá tràng (máy nội soi cửa sổ bên) với kênh làm thủ thuật có đường kính 4,2mm, canuyn.
Nguồn cắt đốt.
Máy theo dõi lifescope và dụng cụ cấp cứu: mặt nạ, bóng bóp, nội khí quản.
Áo chì 05 bộ
Thuốc và trang thiết bị vật tư tiêu hao
Thuốc
Thuốc mê và tiền mê: midazolam 5mg từ 1 – 4 ống, fantanyl 0,1 mg từ 1 – 3 ống, propofol 20 ml 1 – 4 ống.
Thuốc cản quang 50ml (telebrix, xenetix ) 1 – 2 lọ.
Vật tư
02 dây dẫn (guidewire) 0,035, 01 dao cắt cơ vòng Oddi, 01 dao cắt điểm.
Ống đẩy stent
02 stent nhựa loại đuôi lợn 7 F, 7 cm.
10 đôi găng tay
02 áo mổ
Người bệnh
Ký giấy cam kết đồng ý làm thủ thuật.
Nhịn ăn trước khi làm thủ thuật 8 giờ.
Đặt đường truyền tĩnh mạch.
Hồ sơ bệnh án
Người bệnh được làm hồ sơ vào viện điều trị nội trú, đã được làm các xét nghiệm cơ bản, như: chức năng gan, thận, nhóm máu, đông máu cơ bản, chức năng tụy, các marker vi rút, điện tâm đồ.
Các bước tiến hành
Kiểm tra hồ sơ
Để đảm bảo có thể tiến hành tiền mê hoặc gây mê, đảm bảo có thể tiến hành thủ thuật gây chảy máu.
Kiểm tra người bệnh
Đánh giá chức năng sống của người bệnh để đảm bảo an toàn trước khi làm thủ thuật, đã tuân thủ nhịn ăn trước đó.
Thực hiện kỹ thuật
Sau khi người bệnh được tiền mê hoặc gây mê, sẽ tiến hành thủ thuật.
Đưa máy xuống dạ dày
Máy nội soi qua thực quản “bán mù”, do đó không quan sát được toàn bộ thực quản.
Máy nội soi vào dạ dày: Đưa đầu dây nội soi vào dạ dày tìm điểm nang tụy ép vào thành dạ dày.
Cắt thành dạ dày
Dùng dao cắt điểm chọc vuông góc với thành dạ dày vào nang tụy cho tới khi nào dịch nang chảy ra, chú ý sử dụng nguồn cắt đốt. Rút dao cắt luồn dây dẫn vào nang tụy qua thành dạ dày. Tiếp theo sau đó đưa dao cắt cơ vòng Oddi theo dây dẫn để cắt thành dạ dày. Chú ý cắt vừa đủ rộng để đặt 02 stent, nếu cắt rộng quá stent dễ tụt ra ngoài.
Đặt stent
Đưa dây dẫn nằm trong nang tụy 02 vòng dưới hướng dẫn của màn tăng sáng.
Qua dao cắt cơ vòng Oddi đưa dây dẫn thứ hai vào trong nang tụy giống như dây dẫn thứ nhất.
Qua dây dẫn lần lượt dùng bộ đẩy stent đặt 02 stent vào trong nang tụy.
Kiểm tra lại vị trí stent trong nang tụy dưới màn tăng sáng.
Theo dõi
Theo dõi những biến chứng của gây mê như suy hô hấp, tụt huyết áp.
Theo dõi phát hiện viêm tụy cấp: đau bụng, tình trạng ổ bụng, xét nghiệm amylase và lipase sau thủ thuật.
Theo dõi chảy dịch từ nang ra ổ bụng: tình trạng bụng, chụp bụng không chuẩn bị.
Tai biến và xử trí
Chảy máu do cắt thành dạ dày. Nội soi cầm máu.
Biến chứng liên quan tới gây mê: tụt huyết áp, suy hô hấp, buồn nôn hoặc nôn. Tiến hành truyền dịch, thở oxy.
Viêm tụy cấp. Nhịn ăn, nuôi dưỡng bằng đường tĩnh mạch, dùng kháng sinh nếu có biểu hiện nhiễm trùng.
Chảy dịch nang vào ổ bụng: nhịn ăn, nuôi bằng đường tĩnh mạch.
Tài liệu tham khảo
Bộ Y tế, Quy trình kỹ thuật bệnh viện.
Sivak M. V. Gastroenterologic Endoscopy 1987.
Kenneth F. Binmoeller, Nib Shoehendra.Gastroenterologic endoscopy. 2004.
Ginberg G.G. Clinical Gastrointestinal Endoscopy 2005.
