Đại cương
Phẫu thuật tái tạo lệ quản đứt là phẫu thuật cấp cứu để phục hồi chức năng của lệ quản và giải phẫu của mi mắt. Vết thương mi xử trí sớm sẽ làm giảm nguy cơ nhiễm khuẩn và tạo điều kiện tốt cho quá trình làm sẹo vết thương.
Chỉ định
Đứt lệ quản do chấn thương.
Chống chỉ định
Người bệnh có kèm đa chấn thương hoặc chấn thương toàn thân có khả năng ảnh hưởng đến tính mạng cần được ưu tiên cho cấp cứu toàn thân trước khi xử trí vết thương mi.
Chuẩn bị
Người thực hiện :
Bác sĩ chuyên khoa Mắt.
Phương tiện
Hiển vi phẫu thuật và bộ dụng cụ trung phẫu, vi phẫu.
Bộ thông lệ quản, thông đuôi lợn.
Ống Silicon lệ quản.
Người bệnh
Khám mắt toàn diện: theo mẫu chung.
Được làm vệ sinh sơ bộ vùng hàm mặt bị chấn thương kèm theo (nếu có) như: rửa nước muối, tra thuốc kháng sinh, băng che vùng tổn thương trước khi làm phẫu thuật,…
Người bệnh được tư vấn trước phẫu thuật.
Hồ sơ bệnh án:
Theo quy định chung của Bộ Y tế.
Các bước tiến hành
Kiểm tra hồ sơ
Kiểm tra người bệnh
Thực hiện kỹ thuật
Trường hợp đứt lệ quản trên.
Vô cảm : Gây tê hoặc gây mê.
Kỹ thuật
Phương pháp đặt ống Silicon một lệ quản
Phương pháp đặt ống Silicon hình nhẫn (Phương pháp Murube).
Kiểm tra vết thương, lấy sạch dị vật quanh mép vết thương bằng kẹp phẫu tích hoặc bằng dung dịch nước muối 0,9%. Cắt lọc tổ chức hoại tử hết sức tiết kiệm.
Dùng móc hai ráng bộc lộ vết rách da mi góc trong, tìm 2 đầu lệ quản đứt.
Chuẩn bị ống Silicon dài khoảng 5cm, trong lòng ống Silicon có luồn 1 sợi chỉ 6-0 nilon, 1 đầu ống được làm vát nhọn.
Làm rộng 2 điểm lệ trên và dưới bằng que nong điểm lệ, luồn thông đuôi lợn từ điểm lệ trên qua lệ quản tới vị trí lệ quản đứt, luồn ống Silicon qua lỗ đầu ống thông đuôi lợn, rút thông đuôi lợn ra khỏi lệ quản trên, để lại ống Silicon nằm trong lệ quản trên. Lúc này 1 đầu của ống Silicon có luồn chỉ 6-0 sẽ đi ra ở vị trí vết thương lệ quản. Đầu ống này sẽ được tiếp tục sử dụng cho thì phẫu thuật luồn qua lệ quản dưới tiếp theo sau đây.
Tiếp tục luồn ống thông đuôi lợn qua lệ quản dưới tới đầu còn lại của lệ quản đứt, luồn đoạn chỉ 6-0 có gắn trong phần ống Silicon đang nằm ở lệ quản trên qua thông đuôi lợn, rút thông ra khỏi lệ quản dưới, lúc này ống Silicon sẽ đi qua nốt phần đứt của lệ quản dưới còn lại. Thắt tạm thời nút chỉ 6-0 đang nằm trong ống Silicon này lại. (Lúc này ống Silicon đã nằm hoàn toàn trong 2 phần của lệ quản đứt).
Khâu nối tổ chức xung quanh 2 đầu đứt lệ quản bằng chỉ 7-0 hoặc 6-0 tại 3 vị trí: trên, trong, ngoài (Khâu nối tận – tận).
Khâu tổ chức da bằng chỉ 6-0, khâu kết mạc bằng chỉ 7-0 tiêu.
Khâu phục hồi bờ mi góc trong.
Rút ngắn ống Silicon: bộc lộ điểm lệ dưới, tại vị trí khe mi góc trong có điểm nối ống Silicon cùng nút thắt chỉ 6-0 nilon tạm thời đã được nêu trên, tháo nút buộc chỉ (trong khi vẫn duy trì chỉ trong lòng ống Silicon), dùng đầu nhọn của kéo hoặc đầu kim tiêm rút ngắn bớt độ dài ống Silicon cho vừa đủ với độ rộng khe mi. Thắt chỉ nilon 6-0 để 2 đầu ống Silicon tiếp xúc nhau vừa vặn, cắt chỉ và để lại nơ chỉ dài khoảng l mm, sau đó dấu nơ chỉ vào trong lòng ống Silicon để tránh kích thích cho người bệnh.
Tra thuốc và băng ép.
Theo dõi
Mi góc trong khép, hở hay biến dạng.
Tương quan vị trí điểm lệ trên và dưới.
Tình trạng nhiễm khuẩn vết thương.
Tình trạng phục hồi giải phẫu mi tốt hay xấu.
Cắt ống Silicon sau 3 tháng.
Điều trị nội khoa:
Tại chỗ: tra kháng sinh tại chỗ + corticoid (Ví dụ: maxitrol 41/ngày).
Toàn thân: Kháng sinh uống toàn thân (Ví dụ: zinnat 0,25g, 2 viên /ngày, người lớn).
Giảm phù, chống viêm (Ví dụ: amitase 10mg, 4 viên /ngày).
Xử trí tai biến
Rách điểm lệ do ống quá chặt: cần tiến hành nới rộng ống Silicon
Luồn ống sai kỹ thuật, ống thông đi lạc đường tạo lệ quản giả: cần tiến hành mở vết phẫu thuật, tìm đưòng đi đúng của ống thông lệ quản và đặt lại ống đúng vị trí.
Trễ mi, hở điểm lệ do khâu không đúng lớp giải phẫu: cần mổ lại vết phẫu thuật và phẫu thuật lại theo đúng vị trí.
