Đại cương
Lồng ruột là một trong các nguyên nhân phổ biến gây đau bụng cấp ở trẻ nhỏ. Lồng ruột xảy ra khi một phần ống tiêu hóa lồng vào đoạn kế tiếp. Bệnh thường xảy ra ở trẻ từ 6 tháng tới 2 tuổi. Trong nhóm tuổi này, lồng ruột là tự phát trong hầu hết các trường hợp. Phần lớn là lồng hồi-manh tràng.
Hiện nay, tuy có nhiều phương pháp điều trị lồng ruột không phẫu thuật khác nhau nhưng đều dựa trên nguyên tắc đưa áp lực vào đỉnh của khối ruột bị lồng để đẩy quai ruột trở về vị trí bình thường. Dựa vào chất để tạo áp lực trong lòng ruột, có 2 nhóm kỹ thuật tháo lồng ruột là tháo lồng bằng hơi và tháo lồng bằng dung dịch (áp lực thủy tĩnh).
Chỉ định và chống chỉ định
Chỉ định
Lồng ruột có một trong các triệu chứng
Tuổi người bệnh 5 tuổi
Các triệu chứng đã kéo dài, đặc biệt > 48 giờ
Ỉa máu
Tắc ruột non
Chống chỉ định
Mất nước nặng
Viêm phúc mạc
Sốc
Nhiễm trùng huyết
Khí tự do ổ bụng
Thể trạng suy kiệt
Chuẩn bị
Người thực hiện
Bác sỹ chuyên khoa
Bác sỹ phụ
Kỹ thuật viên điện quang
Điều dưỡng
Bác sỹ, kỹ thuật viên gây mê (nếu người bệnh không thể hợp tác)
Phương tiện
Máy siêu âm
Máy chụp mạch số hóa xóa nền
Bộ áo chì, tạp dề, che chắn tia X
Bốc thụt và hệ thống dây dẫn
Máy đo áp lực
Vật tư y tế
Thuốc gây mê toàn thân (nếu có chỉ định gây mê)
Dung dịch nước muối sinh lý: 2000ml.
Ống thông trực tràng
Gel siêu âm
Parafin bôi trơn.
Người bệnh
Người bệnh được giải thích kỹ về thủ thuật để phổi hợp với thầy thuốc.
Cần nhịn ăn, uống trước 6giờ. Có thể uống không quá 50ml nước.
Tại phòng can thiệp: người bệnh nằm ngửa, lắp máy theo dõi nhịp thở, mạch, huyết áp, điện tâm đồ, SpO2. Sát trùng da sau đó phủ khăn phủ vô khuẩn có lỗ.
Người bệnh quá kích thích, không nằm yên: cần cho thuốc an thần…
Phiếu xét nghiệm
Hồ sơ bệnh án điều trị nội trú
Có phiếu chỉ định thực hiện thủ thuật đã được thông qua
Phim ảnh chụp X quang, CLVT, CHT (nếu có).
Cách thức tiến hành
Đặt đường vào lòng ruột
Đặt ống thông trực tràng
Kết nối ống thông trực tràng với hệ thống bốc thụt
Thụt nước/khí vào lòng ruột
Từ từ đưa nước/khí vào khung đại tràng dưới áp lực phù hợp.
Thực hiện tháo lồng
Theo dõi tiến độ tháo khối lồng dưới chụp mạch số hóa xóa nền
Điều chỉnh áp lực tháo lồng phù hợp với các dấu hiệu thu được
Kết thúc thủ thuật
Nhận định kết quả
Tháo lồng thành công khi toàn bộ khối lồng biến mất
Hơi hoặc dịch lưu thông qua được vị trí lồng
Phim X quang cho thấy hơi phân bố đều trong các quai ruột (hình quả bóng đá – Football sign).
Tai biến và xử trí
Thủng ruột: gặp khoảng
Tái phát: thực hiện lại quy trình tháo lồng.
