Đại cương
Lồng ruột là một trong các nguyên nhân phổ biến nhất gây đau bụng cấp ở trẻ nhỏ. Lồng ruột xảy ra khi một phần ống tiêu hóa lồng vào đoạn kế tiếp. Bệnh thường xảy ra ở trẻ từ 6 tháng tới 2 tuổi. Trong nhóm tuổi này, lồng ruột là tự phát trong hầu hết các trường hợp. Phần lớn là lồng hồi tràng-manh tràng.
Hiện nay, tuy có nhiều phương pháp điều trị lồng ruột không phẫu thuật khác nhau nhưng đều dựa trên nguyên tắc đưa áp lực vào đỉnh của khối ruột bị lồng để đẩy nó trở về vị trí bình thường. Dựa vào sử dụng dẫn chất tạo áp lực trong lòng ruột, có 2 nhóm kỹ thuật tháo lồng ruột là tháo lồng bằng hơi và tháo lồng bằng dung dịch (áp lực thủy tĩnh).
Chỉ định và chống chỉ định
Chỉ định
Lồng ruột có một trong các yếu tố sau
Tuổi người bệnh 5 tuổi
Các triệu chứng đã kéo dài, đặc biệt > 48 giờ
Ỉa máu
Tắc ruột non
Chống chỉ định
Mất nước nặng
Viêm phúc mạc
Sốc
Nhiễm trùng huyết
Khí tự do ổ bụng
Thể trạng suy kiệt
Chuẩn bị
Người thực hiện
Bác sỹ chuyên khoa
Bác sỹ phụ trợ
Kỹ thuật viên điện quang
Điều dưỡng
Bác sỹ, kỹ thuật viên gây mê (nếu người bệnh không thể hợp tác)
Phương tiện
Máy X quang tăng sáng truyền hình
Phim, máy in phim, hệ thống lưu trữ hình ảnh
Bộ áo chì, tạp dề, che chắn tia X
Máy siêu âm mầu có đủ đầu dò phẳng và cong
Thuốc
Thuốc gây mê toàn thân (nếu có chỉ định gây mê)
Thuốc đối quang I-ốt tan trong nước
Dung dịch nước muối sinh lý: 2000ml.
Dung dịch bôi trơn (paraphin)
Vật tư y tế thông thường
Bơm tiêm 10ml
Nước cất hoặc nước muối sinh lý
Găng tay, áo, mũ, khẩu trang phẫu thuật
Bộ ống thụt đại tràng (bốc, dây dẫn, cannun)
Máy đo áp lực
Người bệnh
Người bệnh được giải thích kỹ về thủ thuật để phổi hợp với thầy thuốc.
Cần nhịn ăn, uống trước 6giờ. Có thể uống không quá 50ml nước.
Tại phòng can thiệp: người bệnh nằm ngửa, lắp máy theo dõi nhịp thở, mạch, huyết áp, điện tâm đồ, SpO2. Sát trùng da sau đó phủ khăn phủ vô khuẩn có lỗ.
Người bệnh quá kích thích, không nằm yên: cần cho thuốc an thần…
Phiếu xét nghiệm
Hồ sơ bệnh án điều trị nội trú
Có phiếu chỉ định thực hiện thủ thuật đã được thông qua
Phim ảnh chụp X quang, CLVT, CHT (nếu có).
Các bước tiến hành
Đặt đường ống vào lòng ruột
Đặt ống thông trực tràng
Kết nối ống thông trực tràng với hệ thống bốc thụt
Thụt nước/khí vào lòng ruột
Từ từ đưa nước/khí vào khung đại tràng dưới áp lực phù hợp.
Thực hiện tháo lồng
Theo dõi khối lồng ruột bằng siêu âm và/hoặc màn huỳnh quang tăng sáng
Kết thúc thủ thuật
Khi khối lồng được tháo hoàn toàn thì kết thúc thủ thuật
Rút ống thông
Nhận định kết quả
Khối lồng được tháo hoàn toàn trên hình ảnh siêu âm hoặc X quang tăng sáng.
Không có dấu hiệu thủng tuột
Tai biến và xử trí
Thủng ruột: gặp khoảng
