XÉT NGHIỆM FISH XÁC ĐỊNH NHIỄM SẮC THỂ Ph1 (BCR/ABL)
DETECTION OF PH1(BCR/ABL) CHROMOSOME
BY FLUORESCENCE IN SITU HYBRIDIZATION
NGUYÊN LÝ
Nguyên lý chung: xem bài “Quy trình xét nghiệm gen bằng kỹ thuật FISH”.
Dựa trên đặc tính này, kỹ thuật FISH xác định nhiễm sắc thể Ph1 (BCR/ABL) sử dụng các probe là đoạn ADN có gắn huỳnh quang và có trình tự nucleotide bổ sung đặc hiệu với đoạn ADN của gen BCR trên nhiễm sắc thể số 22 và gen ABL trên nhiễm sắc thể số 9. Các probe này lai ghép với các đoạn ADN tương đồng trên nhiễm sắc thể. Từ đó, chúng ta có thể phát hiện bệnh lý một cách chính xác và nhanh chóng.
CHỈ ĐỊNH
Xét nghiệm này chỉ định cho người bệnh trong trường hợp nghi ngờ có nhiễm sắc thể Ph.
CHỐNG CHỈ ĐỊNH
Không có chống chỉ định.
CHUẨN BỊ
Người thực hiện
Kỹ thuật viên xét nghiệm Di truyền – Sinh học phân tử đã được đào tạo.
Phương tiện – Hóa chất
Phương tiện
Thiết bị: bể ổn nhiệt, máy lai, máy ly tâm, máy trộn mẫu, và kính hiển vi huỳnh quang;
Dụng cụ: cặp kim loại, 10 cóng Coplin, nhiệt kế, coverslip 22×22, pipetman 100 µl, 10 µl, xi măng cao su, ống đong, giấy thấm.
Hóa chất
Probe BCR/ABL dual colour, dual fusion translocation probe, DAPI / antifade;
Dung dịch 10% formamide: 5 ml formamide + 30 ml H2O + 15 ml 20X SSC
Dung dịch 2X SSC
Dung dịch rửa 0,1% NP40: 2X SSC + 0,1% NP40
Dung dịch rửa 0,3% NP – 40: 0,4X SSC + 0,3% NP40
Cồn 70o, 85o, 100o
Bệnh phẩm
2ml máu ngoại vi hoặc dịch hút tủy xương được đựng trong bơm tiêm có tráng chất chống đông heparin 5.000 đơn vị/ml.
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
Xem bài “Quy trình xét nghiệm gen bằng kỹ thuật FISH”.
NHẬN ĐỊNH KẾT QUẢ
Quan sát dưới kính hiển vi huỳnh quang, với kỹ thuật dual colour FISH, chúng ta có thể thấy 3 màu.
+ Màu xanh da trời đậm: màu nhân tế bào
+ Màu xanh: màu của probe BCR (trên nhiễm sắc thể số 22)
+ Màu đỏ: màu của probe ABL (trên nhiễm sắc thể số 9)
+Màu da cam (đỏ/xanh): màu của fusion BCR/ABL
Nhận định kết quả:
+ Không có nhiễm sắc thể Ph1: hai tín hiệu đỏ và hai tín hiệu xanh.
+ Có nhiễm sắc thể Ph1 (có chuyển đoạn BCR/ABL): Một tín hiệu đỏ, một tín hiệu xanh, hai tín hiệu màu da cam.
NHỮNG SAI SÓT VÀ XỬ TRÍ
Xem bài “ Quy trình xét nghiệm gen bằng kỹ thuật FISH”.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu hướng dẫn sử dụng của công ty Vysis.
Lynda J. Cambell, (2011), “Cancer cytogenetic”, Human Press.
