Đại cương
Sonde modelage là một loại sonde dùng để đặt trong niệu quản dẫn xuống bàng quang. Sonde có dạng thẳng hai đầu, thường được đặt trong các trường hợp phẫu thuật có can thiệp vào niệu quản như: mổ lấy sỏi niệu quản, mổ tạo hình niệu quản…
Sonde modelage không nên để lưu trong người bệnh quá lâu. Sonde cần được rút đúng thời hạn tránh nguy cơ bám cặn sỏi, tắc sonde, có thể gây nhiễm trùng.
Chỉ định
Chỉ định rút sonde modelage khi sonde đã để lưu trong cơ thể người bệnh đủ thời hạn (thường sau phẫu thuật 03 tuần).
Chống chỉ định
Rối loạn đông máu nặng.
Người bệnh đang bị nhiễm trùng bộ phận sinh dục (lậu, giang mai,…).
Nhiễm trùng bàng quang nặng.
Chuẩn bị
Người thực hiện
Bác sĩ và kỹ thuật viên chuyên khoa.
Phương tiện
Bộ dụng cụ nội soi:
Cáp dẫn quang x 01 cái
Troca để vào bàng quang x 01 cái
Grasping forcep x 01 cái
Camera nội soi x 01 cái
Bàn nội soi bàng quang x 01 cái
Gạc x 01 gói (05 miếng)
Dung dịch sát khuẩn: betadine 10% hoặc thuốc đỏ
Nước muối sinh lý 0,9%: 1000ml Gel xylocain 2% và chlorhexadin.
Găng vô trùng: 02 đôi
Người bệnh
Người bệnh được giải thích rõ về chỉ định, quá trình diễn ra cũng như biến chứng của thủ thuật.
Người bệnh đi tiểu hết nước tiểu trong bàng quang.
Ký cam kết.
Hồ sơ bệnh án
Mang hồ sơ bệnh án của người bệnh đến phòng nội soi.
Các bước tiến hành
Kiểm tra hồ sơ
Kiểm tra người bệnh: Đo huyết áp, nhịp tim trước khi soi
Thực hiện kỹ thuật:
Cho người bệnh nằm ở tư thế sản khoa, bộc lộ cơ quan sinh dục.
Sát trùng vùng hạ vị và bộ phận sinh dục cho người bệnh.
Trải khăn vô khuẩn lên bộ phận sinh dục người bệnh.
Bơm lidocain 2% dạng gel vào lỗ sáo của người bệnh nhằm gây tê niêm mạc dọc đường đi của ống soi (Đối với nữ giới thì không cần).
Bôi trơn ống nội soi.
Nâng dương vật người bệnh lên thẳng đứng 90o, từ từ đưa ống soi vào. Sau đó vừa đẩy ống thẳng qua lỗ tiểu vào niệu đạo rồi vào bàng quang. Trong lúc thực hiện quan sát nét mặt người bệnh (Đối với nữ: đưa thẳng ống qua lỗ tiểu vào bàng quang).
Cho thoát hết nước tiểu tồn lại trong bàng quang ra ngoài rồi cho đường truyền dung dịch natriclorua 0,9% chảy vào bàng quang.
Quan sát tổng thể bàng quang, xác định vị trí sonde modelage.
Đưa kẹp vào lòng bàng quang qua hệ thống soi.
Kẹp ống sonde modelage và nhẹ nhàng rút sonde cùng hệ thống soi.
Đặt lại đèn soi để kiểm tra lại bàng quang, lỗ niệu quản 2 bên.
Rút ống nội soi ra cho vào bồn rửa, kết thúc thủ thuật.
Vệ sinh lại vùng sinh dục cho người bệnh.
Theo dõi
Trong thủ thuật: toàn trạng, mạch, huyết áp…
Sau thủ thuật: tình trạng đau, đái máu, nhiễm trùng …
Tai biến
Chấn thương bàng quang niệu đạo, nặng có thể gây thủng bàng quang, rách niệu đạo.
Đứt sonde.
Xử trí
Tuỳ theo tai biến xảy ra có biện pháp phù hợp.
Tài liệu tham khảo
Almallah et al (2000). Urinary tract infection and patient satisfaction after flexible cystoscopy and urodynamic evaluation, Urology 56: 37 – 39.
Cystoscopy and ureteroscopy (2012). National Kidney and Urologic Diseases Information Clearinghouse (NKUDIC).
http://kidney.niddk.nih.gov/kudiseases/pubs/cystoscopy/. Accessed Aug. 29, 2012.
Cystoscopy (2012). American Urological Association Foundation. http://www.urologyhealth.org/urology/index.cfm? article = 77. Accessed Aug. 29, 2012.
