dụng cụ và chuẩn bị
Bộ làm rốn được chuẩn bị sẵn với các dụng cụ được xử lý vô khuẩn, bao gồm:
1 đôi găng tay y tế.
1 kéo thẳng đầu tù.
Khăn vô khuẩn, 2 miếng gạc 6 x 6cm, gạc bông, một cuộn băng rốn
Chỉ lanh vô khuẩn 30cm (hoặc 1 kẹp rốn bằng nhựa).
Dung dịch sát khuẩn (cồn 70o).
Bàn làm rốn tại góc sơ sinh trong phòng đẻ phải có đủ ánh sáng, được sưởi ấm và tránh gió lùa.
các bước tiến hành
Trẻ sơ sinh sau khi đã được cắt rốn, người đỡ đẻ cầm kẹp dây rốn và bế bé đặt lên bàn làm rốn
Người đỡ đẻ sau khi lau khô, ủ ấm, hút dịch cho bé, khi đã thở và khóc tốt thì bắt đầu thay đôi găng mới trong hộp làm rốn.
Nâng kẹp dây rốn lên cao, đặt 1 miếng gạc che quanh chân rốn, sát khuẩn từ chân rốn lên phía kẹp rốn bằng cồn 70o.
Nếu dùng chỉ:
Buộc rốn bằng một sợi chỉ lanh vô khuẩn (được ngâm trong cồn 70o), buộc vòng cách chân rốn chừng 3cm, phải buộc chặt để tránh chảy máu và buộc 2 vòng chặt cách nhau 0,5cm.
Cắt bỏ phần dây rốn còn lại trên nút buộc (không chạm tay vào mỏm cắt)
Kiểm tra động mạch và tĩnh mạch trên mặt cắt (bình thường là 1 tĩnh mạch và 2 động mạch), dùng bông cồn thấm xem có chảy máu không.
Sát khuẩn mặt cắt và dây rốn một lần nữa bằng cồn 70o.
Không băng kín cuống rốn (có thể bọc nhẹ bằng một lớp gạc mỏng).
Cắt phần chỉ buộc rốn còn thừa.
Nếu dùng kẹp rốn nhựa (thay cho buộc chỉ):
Kẹp rốn ở vị trí cách gốc rốn 3 cm
Đặt kẹp theo hướng trên dưới, không kẹp ngang
Cắt rốn cách mặt ngoài kẹp 0,5 -1 cm.
Lau mỏm cắt bằng cồn 70o.
Sát khuẩn mỏm cắt.
Không băng kín cuống rốn (có thể bọc nhẹ bằng một lớp gạc mỏng).
Hình: Làm rốn bằng kẹp
Bảng kiểm: Kỹ thuật làm rốn sơ sinh
|
TT |
Các thao tác |
Có |
Không |
Ghi chú |
|
|
Chuẩn bị dụng cụ: chỉ không tiêu (hoặc 1 kẹp nhựa), kéo, băng gạc vô khuẩn, cồn sát khuẩn 700. |
|
|
|
|
|
Rửa tay, khử khuẩn, đeo găng tiệt khuẩn. |
|
|
|
|
|
Đặt miếng gạc lót ở chân rốn. |
|
|
|
|
|
Sát khuẩn từ chân rốn lên phía kẹp rốn bằng cồn 700. |
|
|
|
|
|
Buộc chặt cuống rốn cách chân rốn 3cm. |
|
|
|
|
|
Buộc vòng thứ hai chặt cách vòng đầu 0,5cm. |
|
|
|
|
|
Cắt bỏ phần dây rốn ngoài nút buộc thứ hai (hoặc kẹp rốn nhựa). |
|
|
|
|
|
Kiểm tra động mạch và tĩnh mạch trên mặt cắt (1 tĩnh mạch và 2 động mạch). |
|
|
|
|
|
Sát khuẩn mỏm cắt và dây rốn còn lại một lần nữa bằng cồn 700. |
|
|
|
|
|
Bọc kín mỏm cắt và rốn bằng gạc vô khuẩn. |
|
|
|
|
|
Cắt phần chỉ buộc rốn còn thừa (nếu buộc rốn bằng chỉ). |
|
|
|
|
|
Băng rốn nhẹ nhàng, đủ chặt bằng băng thun hay băng cuộn. |
|
|
|
Ghi chú: nếu có kẹp rốn nhựa vô khuẩn thì thay hai bước 5 và 6 bằng thao tác kẹp dây rốn bằng kẹp đó và không thực hiện bước 11.
Đánh giá: Đạt khi thực hiện đủ 10-12 bước trong bảng kiểm (tùy theo làm rốn bằng kẹp nhựa hay vô khuẩn)
theo dõi và xử lý tai biến
Theo dõi
Theo dõi nút buộc rốn trong những giờ đầu bị lỏng gây chảy máu rốn.
Không để ướt rốn và thay băng rốn hàng ngày để đề phòng nhiễm khuẩn rốn.
Xử trí
Chảy máu rốn: buộc lại.
Rốn rụng sớm có chảy máu ở chân rốn: tùy theo mức độ, nếu chỉ rỉ ít thì băng ép lại, nếu chảy nhiều thì phải khâu cầm máu (nếu không có điều kiện thì tạm băng ép và chuyển trẻ lên tuyến trên để khâu cầm máu).
Nhiễm khuẩn và ướt chân rốn: rửa sạch hàng ngày bằng nước muối 0,9%, thấm khô, sát khuẩn bằng cồn 70 o, nếu có dấu hiệu nhiễm khuẩn lan tỏa như da vùng quanh rốn đỏ, trẻ có sốt cần chuyển tuyến trên.
Sơ đồ diễn tiến: Xử trí các bất thường về rốn
