Đại cương
Là kỹ thuật thu ảnh lồng ngực và đánh giá chức năng thông khí của phổi bằng máy chụp cộng hưởng từ có từ lực cao 1.5T – 3T, sử dụng khí Helium-3 hoặc khí Xenon X129 có độ phân cực cao 3H-MRI.
Chỉ định và chống chỉ định
Chỉ định
Đánh giá thông khí phổi trong các bệnh lý hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), xơ phổi, viêm phế quản tắc nghẽn…
Chống chỉ định
Chống chỉ định tuyệt đối:
Người bệnh mang các thiết bị điện tử như: máy điều hóa nhịp tim, máy chống rung, cấy ghép ốc tai, thiết bị bơm thuốc tự động dưới da, Neurostimulator…
Các kẹp phẫu thuật bằng kim loại nội sọ, hốc mắt, mạch máu
Người bệnh nặng cần có thiết bị hồi sức cạnh người
Chống chỉ định tương đối:
Kẹp phẫu thuật bằng kim loại >6 tháng
Người bệnh sợ bóng tối hay sợ cô độc
Chuẩn bị
Người thực hiện
Bác sỹ chuyên khoa
Kỹ thuật viên điện quang
Điều dưỡng
Phương tiện
Máy chụp mạch cộng hưởng từ 1.5 Testla trở lên
Phim, máy in phim, hệ thống lưu trữ hình ảnh
Thuốc
Thuốc an thần
Thuốc đối quang từ đường thở (Helium ho c Xenon)
Thuốc sát trùng da, niêm mạc.
Vật tư y tế thông thường
Kim luồn chọc tĩnh mạch 18G
Bơm tiêm 10ml
Nước cất hoặc nước muối sinh lý
Găng tay, bông, gạc, băng dính vô trùng.
Hộp thuốc và dụng cụ cấp cứu tai biến thuốc đối quang.
Người bệnh
Không cần nhịn ăn.
Người bệnh được giải thích kỹ về thủ thuật để phổi hợp tốt với thầy thuốc.
Kiểm tra các chống chỉ định
Hướng dẫn người bệnh thay quần áo của phòng chụp CHT và tháo bỏ các vật dụng chống chỉ định.
Có giấy yêu cầu chụp của bác sỹ lâm sàng với chẩn đoán rõ ràng hoặc có hồ sơ bệnh án đầy đủ (nếu cần)
Các bước tiến hành
Đặt người bệnh
Người bệnh được nằm ngửa trên bàn chụp
Lựa chọn và định vị cuộn thu tín hiệu
Di chuyển bàn chụp vào khoang máy và định vị vùng chụp
Đặt cuộn dây chụp cho lồng ngực (toàn thân), đặt bao cát dưới chân, đặt điện cực theo dõi ECG, dùng Nitromint đặ dưới lưỡi nếu người bệnh hồi hộp, nhịp tim nhanh, đưa cho người bệnh nút gọi cấp cứu và hướng dẫn sử dụng.
Kỹ thuật
Đặt bộ điều khiển để chụp theo nhịp thở, giảm nhiễu ảnh, nếu tổn thương ở thành ngực có thể đặt người bệnh nằm nghiêng về bên tổn thương để tránh nhiễu ảnh do thở.
Chụp định vị lấy toàn bộ lồng ngực từ nền cổ đến hết cơ hoành theo 3 hướng.
Chụp các chuỗi xung T2W đứng ngang và cắt ngang: từ đỉnh phổi đến góc sườn hoành, lớp cắt 6-8mm, khoảng cách 10-20% lớp cắt, trường chụp (FOV) 380-400, có thể đặt chắn từ nếu cần, pha chênh từ trái – phải (LR). Chụp chuỗi xung T1W cắt ngang tương tự như T2W cắt ngang.
Chụp đánh giá thông khí bằng các chuỗi xung chụp rất nhanh 3-20s: FLASH, HASTE, bSSFP ở mỗi lần hít vào và thở ra với hỗn hợp khí Heli
(Xenon) với Nito, Oxy, khí tự do theo tỉ lệ đã được tính trước (Gas phase, Dissolve phase) theo hướng ngang và đứng ngang (cắt ngang, đứng ngang), hình ảnh thu được sẽ được mã hoá màu, đánh giá thông khí từng vùng của phổi và tính tỉ lệ thông khí ở các thì hít vào, thở ra.
In phim hoặc chuyển ảnh sang trạm làm việc (workstation) của bác sỹ
Bác sỹ phân tích hình ảnh, các thông số tưới máu và chẩn đoán.
Nhận định kết quả
Đánh giá được mức độ thông khí phổi
Tai biến và xử trí
Sợ hãi, kích động: động viên, an ủi người bệnh
Quá lo lắng, sợ hãi: có thể cho thuốc an thần với sự theo dõi của bác sỹ gây mê.
Tai biến liên quan đến thuốc đối quang: xem thêm quy trình Chẩn đoán và xử trí tai biến thuốc đối quang.
