Đại cương
Xạ trị đa phân liều tiền phẫu ung thư trực tràng là làm kỹ thuật bức xạ ion hóa năng lượng cao bằng máy gia tốc tuyến tính với liều xạ được chia đều 2 lần trong ngày cho toàn bộ thể tích xạ trị, thời gian xạ trị cách nhau 6 – 8 giờ nhằm mục đích tăng khả năng tiêu diệt các tế bào ung thư giúp phẫu thuật được thuận lợi hơn.
Chỉ định
Xạ trị tiền phẫu: Chỉ định cho các trường hợp ung thư trực tràng không phẫu thuật ngay được (u trực tràng thấp, u chiếm trên 2/3 chu vi di động kém hoặc u cố định.
Chống chỉ định
Thể trạng suy kiệt
Chuẩn bị
Người thực hiện
Bác sĩ xạ trị
Kĩ sư vật lí xạ trị
Kỹ thuật viên xạ trị
Kỹ thuật viên làm khuôn cố định. –Điều dưỡng.
Phương tiện
Máy xạ trị Cobalt 60, Gia tốc tuyến tính.
Máy chụp Cắt lớp vi tính Mô phỏng
Hệ thống lập kế hoạch xạ trị 3D – TPS
Hệ thống đúc khuôn chì.
Thuốc: Thuốc cản quang, thuốc an thần.
Người bệnh
Giải thích rõ cho người bệnh và gia đình người bệnh trước khi tiến hành các bước lập kế hoạch điều trị. Các tác dụng phụ và tai biến có thể xẩy ra trong quá trình điều trị.
An thần cho người bệnh khi cần thiết.
Hồ sơ bệnh án:
Theo quy định của Bộ Y tế.
Các bước tiến hành
Chụp cắt lớp vi tính – mô phỏng
Chụp cắt lớp vi tính trên hệ thống CT-SIM có định vị không gian 3 chiều.
Truyền dữ liệu lên hệ thống lập kế hoạch điều trị.
Đúc khuôn chì:
Theo kế hoạch xạ trị.
Lập kế hoạch xạ trị:
Tính toán liều lượng và thời gian xạ trị trên hệ thống. Lập kế hoạch điều trị
Mô phỏng xác định tâm trường chiếu xạ:
Theo kế hoạch xạ trị.
Thể tích xạ trị:
Bao gồm u trực tràng, hệ thống hạch cạnh trực tràng, hạch chậu ngoài và chậu gốc, hạch lỗ bịt.
Trường chiếu
Trường chiếu trước và sau:
Giới hạn dưới là đường ngang đi qua lỗ bịt hoặc ụ ngồi tùy thuộc vào u trực tràng cao hay thấp.
Giới hạn trên là đường ngang đi qua khoang gian đốt sống L5 – S1
Hai bên là đường dọc bờ ngoài tiểu khung 1,5 đến 2 cm
Trường chiếu bên: người bệnh nằm ngửa quay máy + 900 và – 2700
Giới hạn trên của trường chiếu đi lướt mặt trước xương cùng (8-10cm chiều cao, chiều rộng ít hơn trường chiếu trước 2 cm)
Giới hạn trên và dưới tương tự trường chiếu trước – sau.
Liều lượng xạ trị
Liều lượng tia xạ 30cGy – 45cGy, 200cGy/ngày. Xạ trị 2 lần trong ngày, khoảng cách 6 – 8 giờ, tuần 3.
Kỹ thuật đồng tâm.
Nghỉ 3 – 4 tuần trước phẫu thuật.
Theo dõi và xử trí tai biến
Theo dõi
Theo dõi diễn biến và toàn trạng người bệnh
Làm các xét nghiệm thường quy
Xử trí tai biến
Choáng nhẹ: điều trị an thần, chống nôn
Cháy da, loét da: ngừng điều trị tạm thời và săn sóc tại chỗ hàng ngày -Rối loạn tiêu hóa: ỉa chảy, táo bón, ngừng điều trị tạm thời, điều trị triệu chứng
Tắc ruột do u, do bã thức ăn: làm hậu môn nhân tạo trước.
