Đại cương
Chụp đại tràng là kỹ thuật làm cản quang khung đại tràng bằng dịch treo Barýt. Điều kiện chuẩn bị người bệnh chủ yếu là thụt tháo ruột sạch hoàn toàn trước khi cho thuốc đối quang vào.
Chuẩn bị
Người thực hiện
Bác sỹ chuyên khoa
Kỹ thuật viên điện quang
Phương tiện
Máy chụp X quang tăng sáng truyền hình
Phim, cát – xét, hệ thống lưu trữ
Vật tư tiêu hao
Thuốc đối quang nhóm Barýt pha loãng 30-40%. Thuốc đối quang i-ốt tan trong nước được sử dụng cho các trường hợp cấp cứu ổ bụng vì lý do có thể được dẫn lưu trong vòng vài giờ. Tuy nhiên vì tính chất ưu trương, kém bám dính, giá thành đắt cho nên hạn chế sử dụng.
Thuốc tăng giảm nhu động đại tràng
Thuốc tăng nhu động đại tràng
Người bệnh
Chế độ ăn không gây tồn đọng trước 2 ngày, không ăn các loại thức ăn nhiều xơ bã và lên men.
Dùng thuốc nhuận tràng trong 2 ngày trước, như Magné Sulfate (7,5g), Dulcolax, Bodolaxin, Peristatine (2 viên/ ngày)…
Thụt tháo đại tràng với 1,5 – 2 lít nước ấm đưa vào từ từ đ t ở độ cao 40cm và giữ trong vòng 10 phút; làm 2 lần cách nhau vài giờ hoặc sau 12 giờ, trước khi chụp.
Phiếu xét nghiệm
Có phiếu chỉ định chụp X quang
Các bước tiến hành
Bơm thuốc
Chụp một phim bụng không chuẩn bị tư thế nằm ngửa, sau đó chuẩn bị một bốc barýt ấm đặt cao hơn 40cm so với mặt bàn, luồn canuyn có nhánh vào hậu môn. Cho barýt vào dần, cần theo dõi dưới tăng sáng truyền hình, để tìm tư thế thích hợp, giảm thiểu phim chụp, giảm liều nhiễm xạ cho cả thầy thuốc và người bệnh.
Tiến hành kỹ thuật chụp
Các phim chụp có 3 thì như sau:
Chụp đầy thuốc để đánh giá trương lực đại tràng.
Chụp vơi thuốc sau khi đi ngoài để xem niêm mạc.
Bơm hơi để tạo đối quang kép, xem niêm mạc, thành đại tràng.
Để đánh giá từng đoạn ta có các tư thế sau
Đoạn đại tràng |
Tư thế |
Cỡ phim |
Trực tràng |
Chếch sau trái, nghiêng |
24x30cm; |
Sigma |
Chếch sau trái, chếch tia |
24x30cm |
Góc lách (trái) |
Chếch sau phải |
24x30cm |
Góc gan |
Chếch sau trái |
24x30cm |
Manh tràng, đại tràng lên |
Nghiêng trái |
30x40cm |
Toàn bộ đầy thuốc Vơi thuốc Bơm hơi |
Nằm ngửa, thẳng Nằm sấp, thẳng Nằm ngửa, thẳng đứng, thẳng |
30x40cm |
Tách quai đại tràng sigma – trực tràng có các tư thế sau
Tư thế Le Canuet: hai lần chếch: chếch sau trái, chếch bóng.
Tư thế Chassard – Lapiné: người bệnh ngồi ở góc bàn, thân cúi gấp xuống, tia trung tâm khu trú L5.
Nhận định kết quả
Hiện hình rõ và đầy đủ các cấu trúc giải phẫu của khung đại trực tràng
Hiển thị được tổn thương (nếu có)