Đại cương
Tắm cho người bệnh tại giường nhằm mục đích:
Giữ da luôn sạch sẽ và giúp sự bài tiết qua da được dễ dàng.
Ðem lại sự thoải mái cho người bệnh.
Phòng tránh nhiễm khuẩn qua da và các bệnh ngoài da.
Chỉ định
Tắm tại giường được áp dụng trong trường hợp:
Người bệnh nằm lâu tại chỗ không tự làm được (người bệnh hôn mê, liệt).
Người bệnh sau phẫu thuật thần kinh tình trạng bệnh đã ổn định.
Chống chỉ định
Tắm tại giường được chống chỉ định đối với người bệnh có các bệnh lý thần kinh đang trong tình trạng:
Sốc, trụy mạch, sốt cao, suy hô hấp…
Đa vết thương.
Chuẩn bị
Người thực hiện
02 điều dưỡng viên.
Phương tiện, dụng cụ, thuốc
Bấm móng tay, gạc củ ấu sản khoa, kẹp Kocher dài 25cm.
Thùng đựng nước ấm 370– 400C, nhiệt kế đo nhiệt độ nước.
2 chậu đựng nước, ca múc nước, găng tay.
Xà phòng tắm hoặc dung dịch tắm Povidine 4%.
3 khăn bông to, 2 khăn bông nhỏ, tấm nilon to phủ kín giường.
Khăn đắp để phủ lên cơ thể người bệnh tránh lạnh và đảm bảo sự kín đáo cho người bệnh trong khi tắm.
Quần áo sạch, ga trải giường, chăn, gối sạch.
Túi đựng đồ bẩn, bô dẹt, bình phong.
Người bệnh
Điều dưỡng: thăm hỏi người bệnh, giới thiệu tên, chức danh của mình.
Thông báo, giải thích cho người bệnh hoặc người nhà biết về kỹ thuật sắp làm.
Cho người bệnh đi đại tiểu tiện.
Hồ sơ bệnh án
Có kèm theo phiếu theo dõi và chăm sóc người bệnh.
Các bước tiến hành
Kiểm tra hồ sơ
Kiểm tra người bệnh
Đối chiếu với hồ sơ bệnh án.
Nhận định toàn trạng người bệnh.
Kiểm tra mạch, nhiệt độ, huyết áp.
Thực hiện kỹ thuật
Điều dưỡng rửa tay, đội mũ, đeo khẩu trang
Mang dụng cụ đến bên giường người bệnh
Tắt quạt, đóng cửa, che bình phong
Đi găng, trải nilon, phủ khăn đắp cho người bệnh
Cởi quần áo người bệnh cho vào túi đựng đồ bẩn
Lót khăn dưới đầu, lau mặt cho người bệnh
Kéo khăn đắp, để lộ tay. Trải khăn bông to dưới cẳng tay đến nách, dùng khăn lau từ cổ tay đến nách theo thứ tự:
Tay phía xa trước tay phía gần sau.
Nước → xà phòng (hoặc dung dịch tắm Povidine 4% pha loãng theo chỉ dẫn) → nước sạch, rồi lau khô.
Sau đó, cho từng bàn tay của người bệnh vào chậu nước rửa sạch rồi lau khô. Có thể thay nước mỗi khi nước bẩn.
Kéo khăn đắp để lộ ngực, bụng. Tắm ngực và bụng bằng xà phòng hoặc dung dịch tắm Povidine 4% trước rồi đến nước sạch. Lau khô, phủ khăn đắp lên che kín.
Ðặt khăn bông từ gót chân đến bẹn. Tắm từ cổ chân đến bẹn như tắm tay. Sau đó cho từng bàn chân vào chậu nước, rửa sạch, lau khô. Thay nước sạch.
Rửa vùng sinh dục: trải khăn dưới mông và đặt người bệnh nằm ngửa, đặt bô dẹt dưới mông, đặt túi nilon cạnh giữa 2 đùi: dùng kẹp Kocher cặp gạc củ ấu rửa sạch vùng sinh dục, hậu môn rồi thấm khô.
Tắm lưng và mông: cho người bệnh nằm nghiêng, lót khăn dọc theo lưng, mông:
Tắm lưng: tắm từ thắt lưng trở lên cổ, lau khô.
Tắm mông: tắm từ thắt lưng trở xuống mông, lau khô.
Thu gọn tấm nilon, cho người bệnh nằm ngửa lại, mặc quần áo, thay ga trải giường
Giúp người bệnh trở lại tư thế thoải mái, đắp chăn cho người bệnh
Thu dọn dụng cụ, rửa tay
Ghi phiếu theo dõi và chăm sóc
Ngày, giờ thực hiện, tình trạng người bệnh trong và sau khi tắm.
Tên điều dưỡng thực hiện.
Theo dõi
Theo dõi sắc mặt và diễn biến của người bệnh trong suốt quá trình tắm và sau khi tắm.
Tai biến và xử trí
Tai biến
Người bệnh bị nhiễm lạnh: do tắm quá lâu hoặc dùng nước lạnh để tắm.
Xử trí
Ủ ấm cho người bệnh. Kiểm tra mạch, nhiệt độ, huyết áp của người bệnh.
Lưu ý:động tác tắm phải dứt khoát, hạn chế nước nhỏ xuống giường.
Tài liệu tham khảo
“Kỹ thuật tắm cho người bệnh nặng tại giường”. Hướng dẫn quy trình chăm sóc người bệnh, tập II, trang 47 – 49. Nhà xuất bản Y học. 2004.
“Basic Personal Care Skills: giving a bed bath – complete Assistance”. Long – Term Care Companion: Skills for the Certified Nursing Assistant. First Edition, p 156 – 164. 1995.
“Basic physiological Needs”. Fundamentals of nursing: concepts, process, and practice, p 818 – 821. Jul 1, 1999.
