Đại cương
Chấn thương bụng:
Thường nằm trong bệnh cảnh đa chấn thương nặng, nguyên nhân do chấn thương trực tiếp hoặc vết thương đâm xuyên : ví dụ xe bị đâm bên, …
Nguy cơ tử vong cao nếu có vỡ các tạng đặc như gan, lách, mạch máu … hoặc kèm tổn thương khác trong vỡ xương chậu, chấn thương sọ não. Khi xác định có chấn thương bụng nên xử trí nhanh và liên hệ y tế hỗ trợ để chuyển nạn nhân đến bệnh viện gần nhất có thể.
Giải phẫu bụng:
Hình: Giải phẫu bụng và hình ảnh vỡ xương chậu trong chấn thương bụng
Các tạng quan trọng : gan nằm dưới sườn phải và dưới mũi ức, lách nằm ở dưới sườn trái. Khi có vết thương hoặc chấn thương vùng này nên lưu ý vì các tạng vỡ sẽ chảy máu ồ ạt gây nguy hiểm tính mạng ngay.
Vỡ xương chậu có thể gây mất đến 2/3 lượng máu của cơ thể, hoặc hơn và nguy cơ tử vong cao, do vậy cần ổn định nạn nhân và nhờ y tế can thiệp hỗ trợ.
Nhận biết chấn thương bụng
Các trường hợp chấn thương, vết thương xuyên dễ nhận biết khi thấy:
Vết thương rách da, có lòi tạng, mạc nối lớn, chảy máu ra ngoài, hoặc xây sát thành ngực, bụng mà nạn nhân kêu đau, bụng chướng.
Trường hợp chấn thương kín, cần nghĩ đến chấn thương bụng khi thấy:
Nguyên nhân sang chấn va đập trực tiếp vào thành bụng
Vết xây sát, bầm tím thành ngực bụng hoặc ở vùng bụng
Nạn nhân đau bụng, bụng chướng …
Hình:Vết thương thấu bụng- lòi tạng
Sau chấn thương bệnh nhân choáng, vã mồ hôi, đi ngoài hoặc nôn máu đỏ tươi
Xử trí cấp cứu
Trợ giúp nạn nhân
Để nạn nhân nằm thoải mái ở nơi thoáng mát, rộng rãi để theo dõi và xử trí
Nới lỏng quần áo, thắt lưng
Nằm nghiêng an toàn nếu bệnh nhân nôn hoặc có xu hướng nôn. Nên cho nằm nghiêng trái
Thực hiện các quy trình ABC và xử trí nếu cần thiết
Nếu có sốc nên để đầu thấp, chân cao, ủ ấm tạm thời nạn nhân.
Vết thương hở, chảy máu băng bó bằng gạc vô trùng hoặc quần áo sạch
Phần tạng lộ ra ngoài: ruột, mạc nối lớn … tuyệt đối không cố gắng đẩy vào trong mà dùng gạc sạch đậy lên trên và cho tưới nước muối sinh lý liên tục. Nếu không có thể dùng bát, chậu nhỏ bằng nhựa, thủy tinh … úp lên trên và giữ kín để chuyển đi.
Các dị vật, vũ khí đâm xuyên không được tháo ra mà để nguyên. Tuyệt đối không cho nạn nhân ăn uống
Không di chuyển nạn nhân cho đến khi có cứu trợ y tế đến chăm sóc nếu nạn nhân chưa ổn định.
Hình : Vết thương bụng và cách xử trí sơ bộ
Gọi hỗ trợ y tế.
Gọi hỗ trợ cấp cứu y tế : 115 hoặc cơ sở y tế gần nhất.
Khi gọi nên cung cấp thông tin y tế đầy đủ về nạn nhân, tình trạng vết thương để được tư vấn xử trí và chuẩn bị đồ, nhân viên phù hợp cho việc cấp cứu.
Lưu ý thông báo nếu nghi ngờ vỡ tạng đặc, vết thương đâm xuyên hoặc lòi tạng, bệnh nhân tình trạng sốc.
