Đại cương:
Định nghĩa:
Catheter Thận nhân tạo là phương tiện quan trọng cần thiết trong công tác và điều trị bệnh. Chính vì vậy mà chăm sóc catheter hàng ngày làm nhiệm vụ cơ bản của điều dưỡng.
Mục đích:
Duy trì sự lưu thông của catheter.
Đánh giá thường xuyên vị trí.
Đề phòng xuất hiện các biến chứng liên quan đến catheter hoặc bệnh nhân. Như tắc catheter, tụt catheter truyền dịch, chảy máu ra ngoài lòng mạch, nhiễm khuẩn…
Chỉ định:
Bệnh nhân có catheter thận nhân tạo.
Chăm sóc catheter trước và sau khi chạy thận nhân tạo cấp cứu, chạy thận liên tục CVVH, Lọc máu lọc huyết tương..
Catheter được thay băng cách ngày nếu bệnh nhân chưa có chỉ định chạy thận nhân tạo, chạy thận liên tục CVVH, Lọc máu lọc huyết tương.
Chống chỉ định:
Bệnh về máu: rối loạn đông máu, giảm tiểu cầu, Tiểu cầu dưới 60.000/mm3 , Huyết khối tĩnh mạch…
Sốt xuất huyết.
Chuẩn bị:
Nhân viên y tế:
01 điều dưỡng.
Chuẩn bị dụng cụ và thuốc:
Bộ dụng cụ chăm sóc (Hộp chữ nhật gồm có 4 kẹpphẫu tích, 1 panh, 1 kéo, bát kền).
Gạc cầu, gạc miếng, bơm tiêm 5ml, 10ml, 20ml kim lấy thuốc, đầu nắp ba chạc, dây truyền (nếu cần), găng tay sạch, găng tay vô khuẩn, túi nilon, băng dính to bản hoặc băng dính 3M cắt 2 miếng theo chiều dài của catheter.
Thuốc: Thuốc sát khuẩn betadine hoặc povidine, nước muối NaCL 0,9%, Heparin, xà phòng Savondoux, dung dịch sát khuẩn tay nhanh Aniosgel.
Chuẩn bị bệnh nhân:
Thông báo giải thích động viên. đặt bệnh nhân tư thế chân thích hợp.
Hồ sơ bệnh án: phiếu chăm sóc.
Các bước tiến hành:
Điều dưỡng rửa tay bằng xà phòng dưới vòi nước, đội mũ, đeo khẩu trang.
Mang dụng cụ đến giường bệnh. Bộc lộ vùng có catheter.
Sát khuẩn tay nhanh bằng Aniosgel, mở bộ dụng cụ, rót dung dịch betadine(povidine) vào bát, đi găng tay sạch, đặt túi nilon ở vị trí thích hợp.
Đi găng sạch
Bóc băng dính, tháo bỏ băng cũ bộc lộ vùng catheter quan sát đánh giá chân catheter, vị trí catheter ở mức bao nhiêu đúng với mức cũ không. Các nốt chỉ khâu có tấy đỏ không có dịch hoặc có máu chảy ra không. chỉ có bị tuột không.
Nếu chân catheter có mủ, sưng tấy, đỏ,báo Bác sỹ để rút catheter.
Tháo găng cũ, sát khuẩn tay nhanh
Đi găng vô khuẩn.
Dùng kẹp gắp gạc củ ấu tẩm nước muối vệ sinh sạch chân và thân catheter.
Dùng gạc tẩm cồn 700 vệ sinh sạch phần thân phía ngoài catheter và các điểm nối, khớp nối nút khóa.
Dùng kẹp phẫu tích gắp gạc củ ấu tẩm betadine(povidine) sát khuẩn chân catheter, rộng từ trong ra ngoài đường kính 10-20cm, sát khuẩn chân chỉ và thân catheter ít nhất 2 lần. Dùng gạc miếng tẩm betadine sát trùng toàn bộ thân catheter ít nhất 2 lần.
Kiểm các điểm nối đầu nút (nắp) khóa catheter xem có máu đọng bẩn không, nếu bẩn (két máu ) thì bỏ nắp thay nắp đầu catheter mới.
Kiểm tra catheter còn thông không, còn nằm trong lòng mạch không. Dùng bơm tiêm 5ml hút 2ml máu có lẫn heparin từ mỗi đường bỏ đi. Sau đó dùng bơm 10ml hoặc 20ml hút máu kiểm tra.
Nếu hút máu ra rất rễ thì catheter còn thông.
Nếu hút mà máu ra nặng tay khó hút thì catheter có thể bị bán tắc cần thông catheter bằng cách; Dùng bơm 20ml nối với catheter hút với áp lực mạnh nếu máu chảy ra tốt hút thấy nhẹ dần thì catheter đã thông.
Nếu hút máu ra mà không hút được dù hút với áp lực mạnh thì catheter đã tắc hoặc catheter ra ngoài lòng mạch. Báo bác sỹ rút catheter ra hoặc thay catheter mới.
Dùng bơm tiêm 10ml hút nước muối NaCL 0,9% bơm vào từng đường sao cho máu không còn đọng ở catheter.
Dùng bơm 5ml hút heparin nguyên chất (số lượng in trên thân catheter). Bơm đúng số lượng vào từng đường của catheter khóa lại và lấy nắp catheter đậy lại.
Dùng kẹp phẫu tích gắp gạc củ ấu tẩm betadine(povidine) sát khuẩn chân catheter, rộng từ trong ra ngoài đường kính 10-20cm, sát khuẩn chân chỉ và thân catheter ít nhất 2 lần. Dùng gạc miếng tẩm betadine sát trùng toàn bộ thân catheter ít nhất 2 lần.
Điều dưỡng tháo găng cũ sát khuẩn tay nhanh thay găng tay mới.
Đắp gạc tẩm betadine phủ lên chân catheter, dùng gạc vô khuẩn bọc kín phần thân catheter dùng băng dính quấn lại. Dính toàn bộ phần chân,thân cathete bằng 2 miếng băng dính to bản(3M) vào da bệnh nhân.
Thu dọn dụng cụ. Giúp bệnh nhân về tư thế thoải mái.
Điều dưỡng tháo găng, rửa tay bằng xà phòng dưới vòi nước.
Ghi phiếu chăm sóc: Tình trạng chân catheter, catheter đặt ngày thứ bao nhiêu..
Yêu cầu:
Đảm bảo qui trình chăm sóc catheter vô trùng
Catheter luôn thông.
Các điểm nối luôn khít tạo thành hệ thống kín.
Phát hiện chân catheter có biểu hiện đỏ, nhiễm trùng.
Không để tụt, gập, gẫy thân catheter.
Catheter đặt ngày thứ bao nhiêu.
Vị trí Catheter ở số bao nhiêu.
Thời gian lưu catheter (theo y lệnh)
