Xét nghiệm này dành cho một số loại rối loạn hiếm.
Hội chưng scott và hoạt tính tiền đông tiểu cầu
Hoạt tính tiền đông của tiểu cầu trước đây được thiết kế là yếu tố 3 tiểu cầu (Platelet Factor-3 (PF3) hoặc Platelet Factor-3 availability (PF3a). Hội chứng Scott được gọi tên sau khi bệnh nhân đầu tiên được mô tả rối loạn này (Ann Scott) năm 1973.
Có một rối loạn hiếm về hoạt tính tiền đông của tiểu cầu (tới hiện tại chỉ có 3 case được báo cáo), mà nguyên nhân, ít nhất trong một số trường hợp, là đột biến trong gene ABCtransporter A1 [ABCA1] hoặc gene điều hòa hoạt động trans-, kiểm soát biểu hiện gene.
Bệnh nhân hội chứng Scott chịu rối loạn chảy máu từ vừa đến nặng. Tuy nhiên, có một số rối loạn hoạt tính tiền đông tiểu cầu khác là Quebec Platelet Disorder (Platelet Factor V Quebec), Platelet Factor V-New York, một số bệnh nhân với Storage Pool Disorder [SPD], Glanzmann’s Thrombasthenia và Bernard Soulier Syndrome. Việc tìm kiếm Glanzmann’s Thrombasthenia và Bernard Soulier Syndrome gợi ý bất thường glycoprotein màng tiểu cầu cũng có thể tương tác với PCA tiểu cầu và xu hướng chảy máu không phải do thiếu hụt glycoprotein tuyệt đối.
Ít nhất một số bệnh nhân với hội chứng Scott cho thấy khiếm khuyết gắn kết FVa vào inophore (thể mang ion) trên tiểu cầu hoạt hóa. Sự thay đổi trong màng phospholipid xảy ra trong quá trình hoạt hóa tiểu cầu là điều kiện tối cần thiết để tạo thành phức hợp “tenase” và “prothrombinase” và bộc lộ sự khiếm khuyết gắn FVa bằng Flow cytometry.
Phương pháp
Nhiều test hữu ích cho sàng lọc bất thường hoạt tính tiền đông của tiểu cầu.
Chỉ số tiêu thụ prothrombin (prthrombin consumption index – pci)
Điều này dựa vào sự phát hiện thời gian Prothrombin của huyết thanh dài hơn so với huyết tương, do prothrombin bị tiêu thụ trong quá trình chuyển thành thrombin.
PCI=(Clotting time huyết thanh/ CT huyết tương) x 100%
Nếu loại trừ giảm tiểu cầu và phospholipid, thì bất thường PCI có thể do khiếm khuyết PCA.
Xét nghiệm pf3a
Xét nghiệm PF3a dựa trên nguyên lý ủ PRP với kaolin làm hoạt hóa hoạt tính tiền đông của tiểu cầu => rút ngắn đáng kể so với cả thời gian phục hồi calci và thời gian RVV.
Xét nghiệm PF3a rất hữu ích cho sàng lọc bất thường PCA tiểu cầu nhưng không chẩn đoán được một rối loạn đặc hiệu nào.
Khả năng gắn annexin v
Annexin V là một protein với ái lực cao và đặc hiệu cho aminophospholipid tại nồng độ calcium sinh lý và có thể dùng như một marker cho hoạt hóa tiểu cầu và phát huy hoạt tính tiền đông. Sử dụng annexin V trong flow cytometry cung cấp một phương pháp nhanh để đánh giá hoạt tính tiền đông trong tiểu cầu và mất phospholipid không đối xứng ở màng tế bào.
Đề nghị xét nghiệm nào tiếp?
Nếu PCI hoặc PF3a bất thường, thì sàng lọc đột biến gene ABC transporter A1 [ABCA1] nên được thực hiện, nhưng cũng nên quan tâm đến các nguyên nhân khác gây bất thường PCA.
Tài liệu tham khảo
Brooks, M.B., et al., Exclusion of ABCA-1 as a candidate gene for canine Scott syndrome. J Thromb Haemost, 2008. 6(9): p. 1608-10.
Zwaal, R.F., P. Comfurius, and E.M. Bevers, Scott syndrome, a bleeding disorder caused by defective scrambling of membrane phospholipids. Biochim Biophys Acta, 2004. 1636(2-3): p. 119-28.
Zhou, Q., P.J. Sims, and T. Wiedmer, Expression of proteins controlling transbilayer movement of plasma membrane phospholipids in the B lymphocytes from a patient with Scott syndrome. Blood, 1998. 92(5): p. 1707-12.
Weiss, H.J. and B. Lages, Platelet prothrombinase activity and intracellular calcium responses in patients with storage pool deficiency, glycoprotein IIb-IIIa deficiency, or impaired platelet coagulant activity–a comparison with Scott syndrome. Blood, 1997. 89(5): p. 1599-611.
Weiss, H.J. and B. Lages, Family studies in Scott syndrome. Blood, 1997. 90(1): p. 4756.
Toti, F., et al., Scott syndrome, characterized by impaired transmembrane migration of procoagulant phosphatidylserine and hemorrhagic complications, is an inherited disorder. Blood, 1996. 87(4): p. 1409-15.
Weiss, H.J., Scott syndrome: a disorder of platelet coagulant activity. Semin Hematol, 1994. 31(4): p. 312-9.
Lhermusier T, Chap H, Payrastre B. Platelet membrane phospholipid asymmetry: from the characterization of a scramblase activity to the identification of an essential protein mutated in Scott syndrome. J Thromb Haemost 2011;9:1883-91.
