Chóng mặt là cảm giác mọi vật xung quanh quay tròn kèm theo mất thăng bằng và định hướng. Tuy nhiên chóng mặt cũng được mô tả là một cảm giác chếnh choáng, mất thăng bằng mà không rõ biểu hiện quay tròn của các vật xung quanh.
Cần hỏi bệnh nhân xem họ cảm thấy chính xác là thế nào để diễn tả sự “chóng mặt”, từ đó chia ra các nhóm sau để có hướng chẩn đoán và xử lý:
cảm giác xỉu, chếnh choáng như sắp ngất
|
Triệu chứng, dấu hiệu |
Hướng chẩn đoán |
Xử lý |
|
Huyết áp thấp Xảy ra từng cơn |
Huyết áp thấp |
Uống orerol Nghỉ ngơi, nằm đầu thấp |
|
Mạch không đều hoặc nhanh>120 lần/ph Huyết áp thấp |
Loạn nhịp tim |
Chuyển tuyến |
|
Dấu hiệu thiếu máu (da xanh, niêm mạc nhợt) |
Thiếu máu |
Chuyển tuyến |
cảm giác quay (nhà cửa, vật xung quanh quay tròn
|
Triệu chứng, dấu hiệu |
Hướng chẩn đoán |
Xử lý |
|
Có một trong các biểu hiện sau: Liệt khu trú Đau đầu nhiều hoặc đau gáy Tăng huyết áp |
Chóng mặt do nguyên nhân tại não |
Chuyển tuyến |
|
Không có các biểu hiện trên |
Chóng mặt do rối loạn tiền đình |
Dùng một hoặc phối hợp các thuốc chữa rối loạn tiền đình: acetyldl-leucine (Tanganil) 500mg, 2 viên x 2 lần/ ngày, flunarizine (Sibelium) 5 mg, 2 viên trước khi đi ngủ, metoclopramide (Primperan) 10mg, 2 viên x 2 lần/ngày. Có thể thêm thuốc an thần (diazepam 5mg, 1-2 viên trước khi đi ngủ) Nếu đỡ sau 3 ngày thì tiếp tục điều trị cho đến khi hết chóng mặt. Nếu không đỡ thì chuyển. |
cảm giác mất thăng bằng:
|
Triệu chứng, dấu hiệu |
Hướng chẩn đoán |
Xử lý |
|
Kèm dáng đi cứng nhắc, run tay, vẻ mặt đờ đẫn |
Bệnh Parkinson |
Chuyển tuyến |
|
Có mất thăng bằng. |
Tổn thương tiểu não |
Chuyển tuyến |
các chóng mặt không rõ biểu hiện nên không xếp vào loại nào trong 3 loại trên:
|
Triệu chứng, dấu hiệu |
Hướng chẩn đoán |
Xử lý |
|
Khai thác xem có lo lắng , mất ngủ, trầm cảm |
Chóng mặt do nguyên nhân tâm lý |
Thuốc an thần (diazepam 5mg, uống 1-2 viên trước khi đi ngủ), tư vấn, giải thích động viên. Nếu không đỡ, Chuyển tuyến |
tài liệu tham khảo:
Symptoms to diagnosis – An Evidence-Based Guide, Scott D.C. Stern; Adam S Cifu, Diane Altcorn. 2010
Norman A., 2012. Clinical guidelines for commune health centers. KICH project
