ĐẠI CƯƠNG
Sinh thiết não dưới cắt lớp vi tính là một kỹ thuật cao chỉ áp dụng ở các trung tâm lớn có trang thiết bị đầy đủ và nhân lực có trình độ chuyên môn cao. Mục đích của kỹ thuật chủ yếu là lấy bệnh phẩm tổn thương như u não để làm xét nghiệm giải phẫu bệnh, từ đó góp phần vào quyết định hướng điều trị. Ngoài ra còn góp phần vào chẩn đoán phân biệt các tổn thương viêm với các tổn thương u, chẩn đoán các bệnh lý thoái hóa…
Chỉ định và chống chỉ định
Chỉ định
Các u não chưa rõ bản chất, cần kết quả giải phẫu bệnh để quyết định phương pháp điều trị
Các tổn thương viêm nhiễm không có hình ảnh điển hình
Các bệnh lý sa sút trí tuệ
Theo dõi tái phát sau phẫu thuật, tia xạ…
Chống chỉ định
Trong vùng thăm khám có nhiều kim loại gây nhiễu ảnh (chống chỉ định tương đối)
Người bệnh có thai (chống chỉ định tương đối).
Chuẩn bị
Người thực hiện
Bác sỹ chuyên khoa
Bác sỹ gây mê
Kỹ thuật viên điện quang
Phương tiện
Máy chụp CLVT
Phim, cát-xét, hệ thống lưu trữ hình ảnh
Vật tư y tế
Bơm tiêm 10; 20ml
Kim tiêm 18-20G
Kim dẫn đường (Trocat) 18G
Bộ súng và kim sinh thiết não 18G
Dung dịch sát khuẩn da, niêm mạc
Nước cất hoặc nước muối sinh lý
Găng tay, mũ, khẩu trang phẫu thuật
Bộ khay quả đậu, kẹp phẫu thuật.
Bông, gạc phẫu thuật.
Bộ dụng cụ tiểu phẫu: dao, kéo, kẹp, săng có lỗ
Người bệnh
Được nhập viện và có hồ sơ bệnh án điều trị nội trú
Người bệnh được giải thích kỹ về thủ thuật để phổi hợp với thầy thuốc.
Tháo bỏ khuyên tai, vòng cổ, cặp tóc nếu có
Cạo tóc, làm vệ sinh sạch sẽ vùng da đầu
Cần nhịn ăn, uống trước 4giờ. Có thể uống không quá 50ml nước.
Người bệnh quá kích thích, không n m yên: Cần cho thuốc an thần…
Phiếu xét nghiệm
Có phiếu chỉ định chụp CLVT
Các bước tiến hành
Đặt người bệnh
Gây mê toàn thân nội khí quản
Người bệnh được nằm ngửa hoặc nằm sấp, nằm nghiêng tùy theo vị trí tổn thương và lựa chọn hướng tiếp cận.
Di chuyển bàn chụp vào trong máy với định vị tia sáng cho vùng thăm khám.
Kỹ thuật
Chụp định vị
Đặt trường chụp sọ não theo 1 trình chung cho trên lều và dưới lều (độ dày 3mm) có dùng dụng cụ đánh dấu dán trên da đầu. Khu trú lại vùng tổn thương cần sinh thiết
Vô khuẩn da đầu vùng sinh thiết
Rạch da đầu, bộc lộ xương sọ
Dùng khoan tay hoặc khoan máy vô khuẩn khoan 1 lỗ xương sọ
Đưa kim 18G vào nhu mô não qua lỗ khoan
Chụp định vị hướng đi và độ sâu đã đi được (lặp đi lặp lại nhiều lần mỗi lần xuyên kim sâu hơn ho c chỉnh hướng kim.
Khi tới vùng cần sinh thiết, tiến hành lấy súng bấm sinh thiết (thường lấy 3 mảnh) cho vào lọ phóoc môn.
Có thể dùng dịch hút từ kim làm tế bào học trên lam kính
Tiến hành rút kim, khâu kín da đầu, băng vô khuẩn và hồi tỉnh người bệnh.
Tai biến và xử trí
Chảy máu não: điều trị theo chuyên khoa
Chảy máu da đầu: Khâu kín, băng ép
Nhiễm trùng vết chọc: Kháng sinh toàn thân, lau rửa tại chỗ…
