Đại cương
Chụp CLVT mạch máu não là một kỹ thuật hình ảnh tiến tiến, áp dụng rộng rãi trong chẩn đoán bệnh lý mạch máu thần kinh. Chụp CLVT mạch máu não có khả năng chẩn đoán các dị dạng mạch máu não, phình mạch máu não, thông động mạch cảnh xoang hang hay các trường hợp cần đánh giá hẹp, tắc huyết khối động mạch não, các xoang tĩnh mạch.
Chỉ định và chống chỉ định
Chỉ định
Các trường hợp nghi bất thường mạch máu não như chảy máu dưới nhện, chảy máu nhu mô não, chảy máu não thất…
Dị dạng mạch máu não, động kinh nghi do dị dạng mạch máu não
Đột quỵ nhồi máu não. Nhồi máu động mạch, nhồi máu tĩnh mạch
Rò động tĩnh mạch màng cứng, thông động mạch cảnh xoang hang
Huyết khối tĩnh mạch, xoang tĩnh mạch não
Các trường hợp dị dạng mạch máu vùng da đầu
Các trường hợp u màng não cần đánh giá nguồn mạch nuôi u…
Theo dõi sau điều trị bệnh lý mạch máu não. Trong trường hợp can thiệp ngoại khoa ho c nút mạch thì cần có yêu cầu máy 64 lớp cắt trở lên để đánh giá được cả vùng nhiễu của kim loại.
Chống chỉ định
Trong vùng thăm khám (sọ não) có nhiều kim loại gây nhiễu ảnh (chống chỉ định tương đối)
Người bệnh có thai (chống chỉ định tương đối).
Người bệnh có chống chỉ định dùng thuốc đối quang i-ốt.
CHUẨN BỊ
Người thực hiện
Bác sỹ chuyên khoa
Kỹ thuật viên điện quang
Phương tiện
Máy chụp CLVT đa dãy (từ 8 dãy trở lên)
Phim, cát-xét, hệ thống lưu trữ hình ảnh
Vật tư y tế
Bơm tiêm 10; 20ml
Bơm tiêm cho máy bơm điện
Kim tiêm 18-20G
Thuốc đối quang i-ốt tan trong nước
Dung dịch sát khuẩn da, niêm mạc
Nước cất hoặc nước muối sinh lý
Găng tay, mũ, khẩu trang phẫu thuật
Bộ khay quả đậu, kẹp phẫu thuật.
Bông, gạc phẫu thuật.
Hộp thuốc và dụng cụ cấp cứu tai biến thuốc đối quang.
Người bệnh
Người bệnh được giải thích kỹ về thủ thuật để phối hợp với thầy thuốc.
Tháo bỏ khuyên tai, vòng cổ, cặp tóc nếu có
Cần nhịn ăn, uống trước 4giờ. Có thể uống không quá 50ml nước.
Người bệnh quá kích thích, không nằm yên: Cần cho thuốc an thần…
Phiếu xét nghiệm
Có phiếu chỉ định chụp CLVT
Các bước tiến hành
Đặt người bệnh
Người bệnh được nằm ngửa trên bàn chụp
Di chuyển bàn chụp vào trong máy với định vị cho vùng thăm khám.
Kỹ thuật
Chụp định vị
Đặt trường chụp sọ não theo một trình cho vùng thăm khám trên, dưới lều
Tiến hành cho phát tia X và XỬ TRÍ hình ảnh đánh giá nhu mô não thu được trên màn hình trạm làm việc, lựa chọn các ảnh cần thiết bộc lộ bệnh lý để in phim.
Tiến hành đặt tĩnh mạch bằng kim 18G, nối máy bơm tiêm điện 2 nòng (1 nòng thuốc, 1 nòng nước muối sinh lý). Lượng thuốc đối quang sử dụng thông thường 1.5 ml/kg cân nặng
Chụp không tiêm thuốc đối quang để xóa nền.
Thực hiện test bolus động mạch cảnh chung ở ngang mức đốt sống cổ C4
Lựa chọn thời điểm chụp để phát tia X trong thì bơm thuốc, đ t trường chụp từ C4 tới hết đỉnh sọ
Tiến hành bơm thuốc đối quang và chụp (có đuổi thuốc đối quang bằng nước muối sinh lý)
Hình ảnh thu được sẽ được dựng hình hệ thống động mạch não để bộc lộ bệnh lý bằng các chương trình MIP, VRT, MPR.
Bác sỹ đọc tổn thương, mô tả trên máy tính kết nối nội bộ và in kết quả.
Nhận định kết quả
Hình ảnh chụp rõ nét, không bị rung, nhiễu do cử động
Hiển thị được hệ thống động mạch não từ phần nền sọ đến vòm sọ
Tai biến và xử trí
Sợ hãi, kích động: Động viên, an ủi người bệnh
Quá lo lắng, sợ hãi: có thể cho thuốc an thần
Xử trí tai biến thuốc đối quang: xem thêm quy trình Chẩn đoán và xử trí tai biến thuốc đối quang.
