Đại cương
Đưa thuốc đối quang vào ống tuyến lệ để khảo sát sự lưu thông ống tuyến, tìm những nguyên nhân gây tắc ống tuyến. Chụp tuyến lệ đang được thay thế bằng chụp CLVT.
Chỉ định và chống chỉ định
Chỉ định
Chảy nước mắt thường xuyên nghi ngờ tắc ống tuyến
Nghi ngờ có sỏi hay thông lệ mũi thất bại.
Chống chỉ định
Viêm ống tuyến, túi tuyến cấp
Viêm xoang cấp.
Chuẩn bị
Người thực hiện
Bác sỹ chuyên khoa
Kỹ thuật viên điện quang
Phương tiện
Máy chụp X quang
Phim, cát-xét, hệ thống lưu trữ
Vật tư tiêu hao
Bơm tiêm 2; 3; 5ml
Kim tiêm 18-20G
Thuốc đối quang I-ốt tan trong nước (nếu không có loại lipiodol ultrafluide)
Thuốc sát khuẩn ngoài da
Thuốc phun tê tại chỗ, thuốc an thần.
Nước cất hoặc nước muối sinh lý
Găng tay, mũ, khẩu trang phẫu thuật -Bộ khay quả đậu, kẹp phẫu thuật.
Bông, gạc phẫu thuật.
Hộp thuốc và dụng cụ cấp cứu tai biến thuốc đối quang.
Ống thông Bowman
Bộ ống nong (dilatator)
Đèn chiếu
Người bệnh
Không cần chuẩn bị người bệnh.
Phiếu xét nghiệm
Chụp X quang hoặc CT scan xoang khảo sát xoang trước khi chụp tuyến lệ.
Các bước tiến hành
Người bệnh nằm ngửa, nhỏ mắt 2 giọt thuốc gây tê
Sát khuẩn cẩn thận.
Nong ống tuyến lệ dưới. Dùng ống thông Bowman, hoặc kim đầu tù dùng cho tuyến lệ, đưa vào hướng thẳng đứng, vào 2mm rồi xoay ngang 90 độ đẩy ống thông vào cho đến khi cảm giác đụng xương.
Người bệnh nằm ngửa để bơm thuốc và nằm sấp để chụp phim.
Bơm thuốc đối quang xong chụp phim ngay các tư thế: Waters, Caldwell, nghiêng.
Theo dõi thuốc đối quang lưu thông trong ống tuyến, bằng cách chụp phim sau 7-10 phút, sau 15-20 phút thấy thuốc đối quang trong sàn hốc mũi và niêm mạc họng.
Nhận định kết quả
Lòng ống tuyến hẹp hay tắc, có giãn trên chỗ hẹp hoặc không.
Vị trí tắc ở túi lệ, ống lệ mũi, hay chỗ nối giữa túi và ống lệ mũi.
Tai biến và xử trí
Nhiễm khuẩn: cần tuân thủ điều kiện vô khuẩn.
Thủng ống tuyến: cần dung kim đầu tù.
Xử trí tai biến thuốc đối quang: xem thêm quy trình Chẩn đoán và xử trí tai biến thuốc đối quang.
