Đại cương
Xạ hình U mao mạch gan với hồng cầu tự thân gắn 99mTc là kỹ thuật sử dụng đồng vị phóng xạ để chụp hình khối u mao mạch trong gan phát hiện khối choán chỗ trong gan…
Là phương pháp có độ đặc hiệu cao, khách quan, an toàn, không xâm nhập và đặc biệt có thể thực hiện trong các trường hợp có dị ứng với các thuốc cản quang.
Dược chất phóng xạ
Đồng vị phóng xạ: 99mTc với T1/2: 6giờ; Bức xạ gamma đỉnh năng lượng 140KeV.
Hợp chất đánh dấu: Hồng cầu tự thân hoạt hoá bởi Pyrophosphat theo phương pháp Invistro (ống nghiệm)
Kiểm tra chất lượng: Tỉ lệ đánh dấu (sắc ký) phải đạt 90 – 95%.
Liều dùng: 20-30mCi 99mTcO4.
Đường dùng: tiêm tĩnh mạch
Chỉ định
Phát hiện và định vị các khối u máu trong gan.
Chẩn đoán phân biệt giữa u máu với nang, khối choán chỗ trong gan.
Chống chỉ định
Người bệnh có thai, cho con bú cần theo hướng dẫn của thầy thuốc.
Người bệnh mới chụp XQuang có cản quang trong vòng 24 giờ, hoặc mới được truyền máu.
Chuẩn bị
Người bệnh
Kiểm tra y lệnh, thực hiện quy tắc 3 kiểm tra 5 đối chiếu.
Giải thích rõ quy trình xét nghiệm.
Yêu cầu người bệnh đi tiểu ngay trước khi chụp hình, tháo bỏ tất cả nhưng vật gây ảnh hưởng chất lượng hình ảnh: thắt lưng, điện thoại di động…
Phương tiện, thiết bị –
Gamma camera.
Collimator năng lương thấp, phân giải cao (LEHR, hoặc LEGP)
Chế độ ghi hình (Computer setup):
Pha tưới máu Flow: 1-2 giây/ ảnh x 60. Matrix: 128 x128
Pha Static: 500 K – 1000K counts. Matrix 128x 128 Ant; Post ; LPO; RPO.
SPECT: 20-25 giây/ thu nhận x 64 thu nhận. Quỹ đạo quay 360 độ.
Lưu ý: Với các máy được cài đặt sẵn chương trình chụp cần kiểm tra các thông số đã cài đặt.
Các bước tiến hành
Đánh dấu hồng cầu: Tiêm tĩnh mạch liều Pyron theo y lệnh của bác sỹ. 15 phút sau lấy 5-10ml máu của người bệnh trong 1 bơm tiêm có tráng Heparin. Cho vào 2030mCi 99mTc, lắc nhẹ để trong 10 phút.
Lưu ý: Tất cả mọi thao tác phải thực hiện trong điều kiện vô trùng và an toàn bức xạ. Đánh dấu tên để tránh nhầm chéo máu.
Khi chụp đặt người bệnh nằm ngửa. Camera ở mặt trước nếu chụp pha tưới máu. Gan và lách nằm trong trường nhìn.
Trong quá trình chụp phải luôn theo dõi máy và người bệnh, yêu cầu người bệnh không cựa mình và ngủ trong quá trình chụp.
Pha tưới máu (Flow): Thu nhận hình ảnh tưới máu sớm từ động mạch gan tới khối u nguyên phát, di căn hoặc u mao mạch.
Pha Static: Trước, sau, phải, trái (Ant; Post; RPO; LPO).
Chụp SPECT pha muộn sau 2 giờ và Pinhole nếu cần. Truyền các file ảnh vào hệ thống mạng máy tính.
Phân tích kết quả
Phân tích hình ảnh bằng mắt
Xử trí hình ảnh sử dụng phần mềm chuyên dụng của nhà sản xuất
Kết quả bình thường
Nhìn thấy tim, các mạch máu lớn, lách và thận.
Gan: Phân bố phóng xạ tăng nhẹ đồng nhất, tăng tập trung phóng xạ nhẹ đồng nhất vùng cửa.
Trên hình ảnh SPECT: Phân bố phóng xạ trong gan đồng nhất, các tĩnh mạch trong gan tập trung phóng xạ cao.
Hình ảnh bất thường
Pha Flow: Các ổ tăng hoặc giảm tập trung phóng xạ. U mao mạch bản chất là lành tính do các tính mạch giãn nên sẽ thấy hình ảnh ổ tập trung phóng xạ tăng dần theo thời gian.
Pha Static: Thấy ổ tập trung phóng xạ.
SPECT: Có thể phát hiện thêm các ổ nhỏ, nằm sâu trong gan.
Cold spots: các ổ lạnh (khuyết xạ) có thể là nang gan hoặc u gan (lành tính, nguyên phát hoặc di căn).
Sai số
Nguyên nhân lớn nhất hay gặp là chất lượng gắn hồng cầu. Hình ảnh xấu, không phát hiện được tổn thương.
Kiểm tra bằng chụp tuyến giáp, nếu thấy xuất hiện tuyến giáp có thể khẳng định chất lượng gẵn hồng hầu kém, cần lên lịch làm lại xét nghiệm ít nhất sau 5 ngày.
Biến chứng
Không có biến chứng do liều phóng xạ đưa vào cơ thể rất thấp
