Khái niệm
Tác dụng cơ học (do thay đổi áp suất), nhiệt học (tăng nội nhiệt) và sinh hoá học tổng hợp (hệ quả của hai tác dụng nêu trên).
Siêu âm dẫn thuốc: dưới tác dụng của siêu âm làm tăng tính thấm và khuếch tán của các ion qua các màng bán thấm. Lợi dụng tác dụng này, người ta pha các thuốc vào các chất tiếp xúc giữa đầu phát siêu âm và da rồi dùng siêu âm để đưa thuốc vào tại chỗ. Các ion thuốc được đẩy vào và tích luỹ lại trên biểu bì và khuếch tán dần vào cơ thể.
Chỉ định
Đau do phản xạ thần kinh, do viêm dây thần kinh sau bỏng.
Các vết thương, vết loét, các vết sẹo xấu kém nuôi dưỡng.
Các vùng sưng nề do chấn thương, bỏng giai đoạn hấp thu dịch nề, do các ổ viêm, viêm da trên nền sẹo bỏng.
Các sẹo bỏng xu hướng co kéo hoặc co kéo, sẹo cứng, dính, sẹo xấu, sẹo ngứa sau bỏng.
Chống chỉ định
Các vùng không được điều trị bằng siêu âm: não, tuỷ sống, cơ quan sinh dục, thai nhi.
Vùng điều trị có mang các vật dụng kim loại hoặc vât rắn (đinh, nẹp, vít) do chúng có hệ số hấp thu siâu âm cao.
Các khối u (cả u lành và u ác tính)
Giãn tĩnh mạch và viêm tắc động mạch, viêm tắc tĩnh mạch.
Các vung đang chảy máu và có nguy cơ chảy máu.
Các ổ viêm nhiễm khuẩn và có thể làm vi khuẩn lan rộng.
Giãn phế quản: không điều trị vào vùng liên sống bả.
Chuẩn bị
Người thực hiện
Kỹ thuật viên hoặc điều dưỡng thực hiện qui trình kỹ thuật.
Phương tiện
Chọn máy theo yêu cầu điều trị của bác sỹ.
Bật máy và kiểm tra các chức năng hoạt động của máy.
Chọn và đặt giá trị thông số siêu âm tương ứng với máy đã chọn.
Đặt thời gian điều trị (trên máy hoặc đồng hồ ngoài).
Chọn loại đầu phát siêu âm đúng với yêu cầu điều trị: tần số (1 hay 3MHz), kích thước = 1cm2, 2cm2 hay 5cm2
Thuốc mỡ làm siêu âm
Các thuốc thường dùng trong điều trị sẹo bỏng như mỡ hydrocortison contractubex, hirudoid hoặc secalia DS và mỡ kháng sinh… tuỳ theo chỉ định mà dùng siêu âm điều trị loại thuốc nào.
Người bệnh
Kiểm tra thủ tục hành chính cần thiết, xác định đúng người, đúng chỉ định.
Giải thích về phương pháp điều trị cho người bệnh biết để họ an tâm và phối hợp trong quá trình điều trị.
Đặt người bệnh ở tư thế thuận lợi cho quá trình điều trị: người bệnh phải cảm thấy thư giãn, không căng cơ, kỹ thuật viên dễ thao tác trong lúc điều trị. Thông thường chọn tư thế nằm hoặc ngồi.
Bộc lộ bôi phủ lên vùng điều trị một lớp gel hoặc thuốc mỡ vừa đủ theo đúng yêu cầu điều trị.
Các bước tiến hành
Kiểm tra hồ sơ, phiếu chỉ định điều trị.
Kiểm tra người bệnh
Thực hiện kỹ thuật:
Đặt đầu phát siêu âm lên vùng điều trị (đã được bôi phủ gel hoặc thuốc mỡ). Quá trình điều trị bắt đầu thực hiện, thông thường mỗi lần siêu âm điều trị 8 – 10 phút.
Thực hiện thao tắc điều trị đúng theo yêu cầu kỹ thuật: cố định hoặc di chuyển đầu phát siêu âm theo hình xoắn ốc tịnhh tiến trên toàn bộ vùng điều trị.
Thường xuyên hơi cảm giác trong quá trình điều trị. Thông thường người bệnh không thấy có cảm giác gì đặc biệt hoặc chỉ có cảm giác hơi ấm hoăc rung nhè nhẹ. Nếu có cảm giác nóng hoặc đau, cần tắt máy, kiểm tra và kịp thời sử trí nếu cần thiết.
Khi hết thời gian điều trị, máy tự tắt hoặc giảm công suất về “0” rồi tắt máy. Nhấc bỏ đầu phát siêu âm ra khỏi bề mặt da vùng điều trị .
Dùng giấy mềm hoặc khăn bông lau sạch đầu phát siêu âm.Sau đó lau lại bằng cồn 70 độ rồi đặt vào vị trí quy định. Lau sạch chất gel và thuốc mỡ trên bề mặt da vùng điều trị của người bệnh.
Hỏi cảm giác của người bệnh về quá trình điều trị và dặn dò những điều cần thiết trước khi cho người bệnh về.
Một số điểm cần lưu ý
Đảm bảo về an toàn điện: sử dụng dòng điện có điện thế thích hợp (110 hoặc 220V), các máy cần phải được nối dây tiếp đất.
Luôn chú ý đảm bảo tiếp xúc tốt giữa bề mặt đầu phát siêu âm và bề mặt da vùng điều trị khi thực hiện thao tác di chuyển đầu phát. Nếu tiếp xúc không tốt, đèn báo hiệu sẽ không sáng. Cần bổ xung thêm chất tiếp xúc (gel, thuốc mỡ) để đảm bảo kết quả điều trị và tránh hỏng đầu phát siêu âm.
Chú ý bảo quản tốt đầu phát siêu âm, tránh các va đập có thể làm hỏng đầu phát siêu âm. Không được bôi các chất tiếp xúc (gel, thuốc mỡ) trực tiếp lên bề mặt đầu phát siêu âm khi chưa bắt đầu điều trị.
