Điều trị vàng da  ở trẻ sơ sinh bằng phương pháp chiếu đèn

Đại cương

Chiếu đèn là phương pháp điều trị vàng da ở trẻ sơ sinh rất hữu hiệu, an toàn. Phương pháp này dễ thực hiện, áp dụng được ở tất cả các tuyến bệnh viện (nơi có trẻ sơ sinh- khoa Sản hoặc khoa Nhi)

Chỉ định

Lâm sàng:

Vàng da sớm 48 giờ sau sinh hoặc vàng da lan rộng đến tay và chân

Mức bilirubin máu:

Cân nặng (g)                      Bilirubin gián tiếp mg/l (µmol/l)

1000-1499                                  ≥ 70        (120)  1500-2500                                  ≥100       (170)

>2500                                         ≥175       (295)

Chiếu đèn dự phòng:

Tất cả trẻ

Trẻ có nguy cơ: ngạt, suy hô hấp, đa hồng cầu, xuất huyết bầm tím, bướu huyết (chảy máu dưới màng xương)

Chống chỉ định

Bệnh porphyrin niệu bẩm sinh

Vàng da tăng Bilirubin trực tiếp

Chuẩn bị

Người thực hiện

Bác sĩ, điều dưỡng của khoa (hoặc đơn nguyên) sơ sinh

Phương tiện

Chiếu đèn 1 mặt: dàn đèn ánh sáng xanh hoặc trắng với bước sóng 400-500nm

Chiếu đèn 2 mặt: 

Hệ thống 2 dàn đèn ánh sáng xanh hoặc trắng ở phía trên và dưới trẻ  Hoặc dàn đèn ánh sáng trắng (xanh) và biliblanket

Băng che mắt

Người bệnh

Trẻ cởi trần tối đa, nằm trong lồng ấp hoặc nôi, che mắt. Nếu  là trẻ trai thì che bộ phận sinh dục 

Chiếu đèn được tiến hành ngay cả với những trẻ rất yếu (thở máy, oxy, CPAP, bất động) nếu có chỉ định

Hồ sơ bệnh án

Có chỉ định của bác sĩ

Ghi chép đầy đủ tình trạng trẻ trong quá trình chiếu đèn: chú ý thân nhiệt, lượng sữa hoặc dịch truyền, phân, nước tiểu, cân nặng hằng ngày

Các bước tiến hành

Trẻ được chuẩn bị nằm ở vùng trung tâm của ánh sáng đèn

Khoảng cách từ đèn đến trẻ khoảng 35-40cm

Thay đổi tư thế của trẻ để đảm bảo tất cả các vùng da đều được chiếu đèn -Tăng nhu cầu dịch mỗi ngày 10-20% bằng đường ăn hoặc truyền dịch

Nếu trẻ bị hạ thân nhiệt: nằm lồng ấp hoặc sưởi ấm và tiếp tục chiếu đèn, nếu tăng thân nhiệt: tạm ngừng chiếu trong ½-1 giờ

Ngừng chiếu đèn khi lượng bilirubin xuống thấp hơn mức chỉ định chiếu 2mg%

Theo dõi

Thân nhiệt 

Lượng sữa và dịch vào, ra(cân nặng)

Đánh giá mức độ vàng da, biểu hiện thần kinh mỗi 4-6 giờ

Bilirubin máu khi quyết định cần phối hợp với phương pháp điều trị khác hoặc ngừng chiếu đèn

Tai biến và xử trí

Mất nước qua da: tăng lượng dịch vào cơ thể bằng đường ăn hoặc truyền 1020% nhu cầu

Rối loạn tiêu hoá do tăng lượng muối mật và bilirubin gián tiếp đường tiêu hoá: không nguy hiểm và sẽ hết khi ngừng điều trị

Tổn thương võng mạc: bảo vệ mắt bằng băng che mắt

Hồng ban do tăng lượng máu tới da: tạm ngừng chiếu