Đại cương
Ngoài ứng dụng phương pháp sóng cao tần điều trị u gan, hiện trên lâm sàng người ta ứng dụng phương pháp đốt sóng cao tần điều trị nhiều loại tổn thương khác nhau như u phổi, u thận, u xương, u vú, u tuyến giáp…Tùy từng vị trí tổn thương và thói quen của bác sỹ làm can thiệp mà có thể sử dụng các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như siêu âm, cắt lớp vi tính, cộng hưởng từ, X quang tăng sáng truyền hình hay chụp số hóa xóa nền làm phương tiện hướng dẫn.
Chỉ định và chống chỉ định
Chỉ định
U phổi, u thận
U xương lành tính và ác tính
U tuyến vú
U tuyến giáp: u lành tính có kích thước to, hoặc u tuyến giáp ác tính tái phát.
Chống chỉ định
Tùy từng chỉ định và từng người bệnh có các chống chỉ định riêng.
Rối loạn đông máu
Chuẩn bị
Người thực hiện
Bác sỹ chuyên khoa điện quang can thiệp
Bác sỹ phụ
Kỹ thuật viên điện quang
Điều dưỡng
Bác sỹ gây mê
Kỹ thuật viên gây mê
Phương tiện
Máy chụp mạch số hóa xóa nền (DSA)
Máy siêu âm
Máy đốt sóng cao tần
Phim, máy in phim, hệ thống lưu trữ hình ảnh
Bộ áo chì, tạp dề, che chắn tia X
Thuốc
Thuốc gây tê tại chỗ
Thuốc gây mê toàn thân (nếu có chỉ định gây mê)
Thuốc đối quang I-ốt tan trong nước
Dung dịch sát khuẩn da, niêm mạc
Vật tư y tế thông thường
Bơm tiêm 3; 5; 10ml
Nước cất hoặc nước muối sinh lý
Găng tay, áo, mũ, khẩu trang phẫu thuật
Bộ dụng cụ can thiệp vô trùng: dao, kéo, kẹp, 4 bát kim loại, khay quả đậu, khay đựng dụng cụ
Bông, gạc, băng dính phẫu thuật.
Túi ni-lông vô khuẩn bọc đầu dò siêu âm
Hộp thuốc và dụng cụ cấp cứu tai biến thuốc đối quang.
Vật tư y tế đặc biệt
Kim đốt sóng cao tần các loại.
Người bệnh
Người bệnh được giải thích kỹ về thủ thuật để phổi hợp với thầy thuốc.
Cần nhịn ăn, uống trước 6giờ. Có thể uống không quá 50ml nước.
Người bệnh quá kích thích, không nằm yên: cần cho thuốc an thần…
Phiếu xét nghiệm
Hồ sơ bệnh án điều trị nội trú
Có phiếu chỉ định thực hiện thủ thuật đã được thông qua
Phim ảnh chụp X quang, CLVT, CHT (nếu có).
Các bước thực hiện
Người bệnh được giảm đau bằng phương pháp gây mê, tiền mê hoặc giảm đau toàn thân.
Tiến hành chọc kim đốt sóng cao tần vào khối u qua da dưới hướng dẫn của siêu âm , CLVT hay DSA.
Sau khi chắc chắn kim đốt sóng cao tần nằm ở trung tâm khối u, tiến hành khởi động máy đốt sóng cao tần theo protocol có sẵn. Thời gian điều trị từ 8 đến 12 phút (tùy theo kích thước khối u).
Tiến hành đốt gây tắc đường ra trong quá trình rút kim.
Nhận định kết quả
Khối u được phá hủy hòan toàn với diện tích phá hủy rộng hơn diện tích khối u 1-1.5cm.
Không gây tổn thương các cơ quan lân cận.
Tai biến và xử trí
Can thiệp các tạng trong ổ bụng
Chảy máu trong ổ bụng: Theo dõi các chỉ số huyết động, có thể truyền máu và các yếu tố đông máu trong trường hợp mất máu nhiều. Nếu điều trị bảo tồn nội khoa không hiệu quả thì phải mổ để khâu cầm máu.
Thủng tạng rỗng: tùy theo bệnh cảnh lâm sàng để xử trí phù hợp. Theo dõi và điều trị nội khoa. Trong trường hợp không đáp ứng thì phải mổ khâu vết thủng.
Can thiệp điều trị u phổi
Tràn khí màng phổi, trung thất.
Tràn máu, dịch màng phổi.
Cần hội chẩn chuyên khoa ngoại lồng ngực
