Nhìn :
Dáng điệu
Đi đứng kiểu vịt thường do sai khớp háng hai bên hoặc co cứng khớp háng hai bên
Đi tập tễnh thường do ngắn chi.Cần phân biệt chi ngắn giả do 1 bên khớp háng bị co cứng hoặc dính khớp ở tư thế khép bằng cách để bệnh nhân nằm ngửa ngay ngắn , thẳng trục
Tư thế
Nằm ngửa đầu gối 2 bên không bằng nhau gặp trong sai khớp háng
Trẻ em còn bú nằm ngửa nếp gấp bẹn một bên cao một bên thấp nghĩ tới sai khớp háng bẩm sinh ở bên nếp gấp đùi cao
Chỉ ở tư thế bắt buộc trong sai khớp háng :
Chi duỗi, khép , xoay ngoài khi sai khớp háng thể chậu .
Chi duỗi, giạng , xoay ngoài khi sai khớp háng thể mu.
Chi gấp, khép , xoay trong khi sai khớp háng thể ngồi.
Chi gấp, giạng , xoay ngoài khi sai khớp hảng thể bịt.
Một chi ngắn tương đối tư thế chi duỗi, khép và bàn chân đổ ngoài thường là do gãy cổ xương đùi.
Một chi dưới ngắn giải phẫu , đùi biến dạng hình quai lối rõ nhất ở 1/3 trên , bàn chân đổ xuống mặt giường là dẫu hiệu gãy thân xương đùi
Chi hình chữ O, X thường thấy ở trẻ em còi xương , suy dinh dưỡng
Biến dạng :
Sung nề to, sưng tấy đỏ, vết bầm tím …
Teo cơ ở một đoạn chi hay toàn bộ chi do bại liệt lao khớp háng
Hình khối u lồi rõ ở vùng dưới nếp đùi …
Sờ nắn :
Sờ nắn dọc xương phát hiện điểm đau chói cố định dấu hiệu lạo xạo xương và cử động bất thường khi có xương gãy
Sờ nắn thấy điểm đau chói ở nền tam giác Scarpa trong gãy cổ xương đùi
Sờ nắn các khối u thấy khối u mềm bùng nhùng, không nóng , đau ở vùng tam giác scarpa có thể nghĩ tới bọc mủ (ap xe lạnh) do lao khớp háng hoặc lao cột sống. Nếu kèm theo sốt, sưng đau nhiều đùi gấp nghĩ tới viêm cơ thắt lưng chậu
Xác định các mốc xương vùng khớp háng và tương quan của chúng với khớp háng
Các mốc xương :
Gai chậu trước trên
Khớp mu
Mấu chuyển lớn
Ụ ngồi
Tương quan bình thường của các mốc xương :
Đường Schmoeker là đường thằng kẻ từ mẩu chuyển lớn qua gai chậu trước trên cắt đường trắng trên rốn
Đường Nelaton-Roser là đường thẳng đi qua dai chậu trước trên , đỉnh mấu chuyển tới ụ ngồi khi đùi gấp 45°.
Đường Peter là đường nối 2 đỉnh mấu chuyển lớn, bình thường nằm ngang bờ trên xương mu
Tam giác Bryan: để BN nằm đùi duỗi thẳng, kẻ đường nối gai chậu trước trên với đỉnh mấu chuyển lớn, từ mấu chuyển lớn kẻ đường ngang song song với mặt giường, từ gai chậu trước trên kẻ đường vuông góc với mặt giường tạo thành một tam giác vuông. Bình thường tam giác Bryant 2 bên bằng nhau, hoặc có tác giả nói tam giác Bryant là tam giác vuông cân.
Khi gãy cổ xương đùi hay sai khớp háng do mấu chuyển lớn di chuyển lên cao nên các tương quan trên bị thay đổi
Đo
Đo chiều dài giải phẫu xương đùi ngắn hơn bên lành thường do gãy xương hoặc do xương kém phát triển
Đo chiều dai tương đối bị ngắn chiều dài tuyệt đối bình thường là do sai khớp háng
Đo vòng chi để đánh giá mức độ sưng nề, teo cơ
Vận động
Khi khám vận động của khớp háng cần phải cố đình khung châu. Khi khám vùng khớp háng thì phải cố định cột sống.
Quy ước: khi khớp háng duỗi thẳng, trục đùi song song vối trục thân người là 0°
Vận động bình thường của khớp háng : gấp 120° duỗi 30-35° giang 40-50°
Bất lực vận động :sau chấn thương bât lực vân động là dấu hiệu thường gặp trong gãy thân xương đùi, gãy cổ xương đùi và sai khớp háng
Các dầu hiệu bệnh lý
Dấu hiệu lò xo: khi sai khớp háng chi ở tư thế bắt buộc khi thay đổi tư thế bắt buộc đó chi lại lại trở về tư thế ban đầu. Đây là dấu hiệu đặc trưng của các sai khớp
