Đại cương
Tái tạo tuyến vú sau phẫu thuật ung thư là một quá trình phức tạp, có thể xảy ra nhiều biến chứng. Có nhiều phương pháp và chất liệu tạo hình khác nhau có thể được sử dụng, phẫu thuật viên có vai trò rất quan trọng trong việc lựa chọn phương pháp, chất liệu và thời gian để đạt được hiệu quả cao nhất.
Chỉ định
Người bệnh mắc ung thư vú đã có chỉ định cắt một phần hoặc toàn bộ tuyến vú và có nhu cầu tạo hình.
Lựa chọn chất liệu tạo hình tùy thuốc vào thể tích mô vú cần bù đắp và khả năng bù đắp của các vạt hay vật liệu thay thế cũng như kinh nghiệm của phẫu thuật viên.
Chống chỉ định
Ung thư vú giai đoạn muộn, nhất là các trường hợp đã có xâm lấn, vỡ loét ra da.
Người bệnh có các bệnh nặng về chuyển hóa (béo phì, đái tháo đường) có thể chống chỉ định sử dụng vạt cơ thẳng bụng.
Tuân thủ các chống chỉ định ngoại khoa nói chung.
Chuẩn bị
Người thực hiện
Phẫu thuật viên: 1 phẫu thuật viên ung thư và 1 phẫu thuật viên tạo hình
02 phụ mổ
Điều dưỡng phụ trách dụng cụ
Phương tiện
Bàn mổ
Bàn dụng cụ
Dao điện
Bộ dụng cụ: dao mổ, pince Kocher, Farabeuf loại to, van kéo, kìm mang kim, kẹp phẫu tích có mấu, kẹp phẫu tích không mấu, kim bơm tiêm…
Thuốc và vật tư tiêu hao: bông, băng, cồn, gạc. Có thể sử dụng adrenalin pha loãng tiêm cầm máu trong da.
Người bệnh
Được kiểm tra kỹ về chẩn đoán, các bệnh toàn thân kèm theo,chỉ định và chống chỉ định.
Giải thích kỹ với người bệnh về thủ thuật: mục đích, các bước, chi phí và các vấn đề liên quan khác.
Thực hiện đầy đủ các thủ tục về hồ sơ bệnh án.
Nhịn ăn trước khi làm thủ thuật và gây mê nội khí quản trong quá trình thực hiện thủ thuật.
Các bước tiến hành
Tạo hình một thì sau phẫu thuật cắt tuyến vú
Phẫu thuật cắt tuyến vú
Vẽ trước đường mổ trên da tuyến vú dự định cắt bỏ, dùng thước đo các chiều của vạt da này, ước lượng thể tích của tuyến vú bị cắt bỏ
Lựa chọn phương pháp tạo hình sử dụng các vạt tự thân hay chất liệu thay thế
Sử dụng các vạt tự thân: Đo đạc các kích thước tương ứng trên vạt da dự định sẽ chuyển vạt, đánh giá tình trạng nuôi dưỡng của vạt.
Sử dụng chất liệu thay thế: lựa chọn implant với thể tích và hình dạng tương đồng với tuyến vú còn lại.
Tiến hành phẫu thuật cắt tuyến vú triệt căn cải biên như thường qui. Trong trường hợp sử dụng phương pháp tạo hình bằng chất liệu thay thế thì phẫu thuật cắt tuyến vú được thực hiện qua đường mổ tiết kiệm da (skin sparing mastectomy).
Tạo hình
Sử dụng vạt tự thân:
Rạch da vùng cho như đã thiết kế
Tiến hành bóc vạt da cơ mạch máu. Lưu ý khâu cố định da vào tổ chức cân cơ ở phía dưới để tránh cho vạt da khỏi bị trượt làm tổn thương các mạch máu. Giải phóng vạt đến sát gốc cuống mạch đến mức tối đa.
Tạo đường hầm dưới da thông thoáng để có thể xoay vạt từ vị trí cho đến vị trí nhận.
Chuyển vạt đến vị trí nhận, hiệu chỉnh vị trí để cuống vạt không bị căng hay xoắn vặn. Sắp xếp mô vú để tạo thành bầu vú mới tương xứng với bên đối diện.
Khâu cố định đáy vạt với thành ngực, chuẩn bị đặt dẫn lưu ở các vị trí thích hợp.
Sửa lại da sao cho vạt cho và nơi nhận kết hợp với nhau vừa vặn, thẩm mĩ tốt.
Đặt dẫn lưu và khâu da.
Tạo núm vú.
Xăm quầng vú.
Sử dụng chất liệu thay thế:
Sau khi đã căt xong tuyến vú, đưa implant vào vị trí nhận.
Hiệu chỉnh implant tại vị trí nhận để tạo bầu vú có thể tích và hình dạng cân xứng với bên đối diện.
Đặt dẫn lưu và khâu da.
Tạo núm vú.
Xăm quầng vú.
Tạo hình hai thì sau phẫu thuật cắt tuyến vú
Phẫu thuật này thường khó khăn phức tạp hơn, sau khi người bệnh đã trải qua đủ các phương pháp điều trị bổ trợ như hóa trị và/hoặc xạ trị.
Đánh giá sự ổn định trong điều trị ung thư: trước khi chỉ định phẫu thuật tạo hình, cần phải chắc chắn rằng người bệnh hoàn toàn không có tái phát hay di căn ung thư. Thời điểm phẫu thuật tốt nhất là tối thiểu sau điều trị ung thư 2 năm.
Lựa chọn phương pháp và chất liệu tạo hình
Tạo hình bằng vạt tự thân: đánh giá về tình trạng nuôi dưỡng của vạt, độ rộng của vạt da tại vị trí cho và thể tích vạt có đáp ứng được việc tạo bầu vú cân xứng với bên đối diện hay không.
Tạo hình bằng chất liệu thay thế: Thường phải tiến hành đặt túi giãn da trước khi tạo hình. Cần lựa chọn implant phù hợp với kích cỡ và hình dạng với tuyến vú bên đối.
Đặt túi giãn da, bơm dần trong 2-3 tuần đến khi tạo được thể tích tương đương với bên đối diện.
Lấy bỏ túi dãn da
Tiến hành các bước phẫu thuật tạo hình tương tự như tạo hình một thì đã mô tả ở trên,
Theo dõi và xử trí tai biến
Chảy máu: theo dõi tình trạng dẫn lưu, tụ máu dưới vết mổ
Hoại tử vạt: theo dõi vạt da sát sao, đặc biệt trong 24-48 giờ đầu sau mổ. Nên đắp gạc tẩm huyết thanh ấm khi thay băng tại vị trí vạt.
Không đạt hiệu quả thẩm mỹ: nếu cần, có thể phải tiến hành phẫu thuật để chỉnh sửa tiếp.
