Kỹ thuật truyền máu

Xuất huyết nặng: do tai nạn, phẫu thuật, bệnh lý.

Thiếu máu nặng: sốt rét, nhiễm ký sinh trùng.

Nhiễm khuẩn hoặc nhiễm độc nặng.

Các bệnh về máu: ung thư máu, thiếu men G6PD.

Phỏng nặng.  

Ngày giờ truyền máu.

Số lượng máu, nhóm máu, Rh.

Tốc độ truyền (số giọt/phút).

Tình trạng huyết áp người bệnh trước, trong và sau truyền máu.

Phản ứng của người bệnh (nếu có).

Giờ kết thúc.

Tên điều dưỡng thực hiện.

Phải áp dụng đúng kỹ thuật vô khuẩn.

Chỉ truyền máu khi người bệnh đã được làm phản ứng chéo tại giường.

Cho người bệnh tiêu tiểu trước khi truyền (nếu được).

Làm phản ứng sinh vật Ochlecber: truyền 20 ml máu với tốc độ theo y lệnh, rồi cho chảy chậm 8  10 giọt/phút. Sau 5 phút nếu không có triệu chứng bất thường, cho chảy tiếp tục theo tốc độ y lệnh như trên 20 ml máu nữa, rồi lại cho chảy chậm trong 5 phút để theo dõi, nếu không có gì xảy ra thì ta tiếp tục cho truyền với tốc độ theo y lệnh.

Triệu chứng bất thường có thể là: sốt, lạnh run, vả mồ hôi, đau vùng thắt lưng, nhức đầu, nổi mề đay, đỏ mặt, mạch nhanh, khó thở. 

Theo dõi trong khi truyền máu để phát hiện những tai biến có thể xảy ra.

Sốt do dụng cụ hoặc kỹ thuật không đảm bảo vô trùng. 

Phản ứng tan huyết do bất đồng nhóm máu. 

Co giật do hạ calci máu. 

Rung thất – ngưng tim do tăng Kali máu. 

Phản ứng quá mẫn.

Phù phổi cấp.

Khi có các triệu chứng bất thường báo hiệu có tai biến thì phải ngưng truyền máu ngay, báo cáo với bác sĩ, đồng thời chuẩn bị thuốc men hoặc dụng cụ để xử lý kịp thời.

Stt

Nội dung

Thang điểm

0

1

2

1

Kiểm tra phiếu truyền máu, y lệnh và chai hoặc túi máu 

2

Thực hiện và kiểm tra kết quả phản ứng chéo tại giường

3

Mang khẩu trang, rửa tay

4

Trải khăn sạch 

5

Soạn các dụng cụ vô khuẩn trong khăn:

Gạc che kim hoặc băng keo cá nhân

Bơm tiêm, kim (18 – 21G) 

Bông cồn

Bộ dây truyền máu

Bình kềm sát trùng da 

6

Soạn các dụng cụ ngoài khăn:

Bồn hạt đậu có chứa dung dịch khử khuẩn

Băng keo 

Garrot

Găng tay sạch

Túi đựng đồ dơ

Giấy lót tay

Trụ treo

Máy đo huyết áp 

Hộp thuốc chống shock

Tổng cộng

Tổng số điểm đạt được

Hình 70.1. Mâm dụng cụ truyền máu

Hình 70.2. Bầu lọc trong dây truyền máu

11

Sát khuẩn vùng tiêm rộng ra ngoài 5 cm.

Hạn chế sự nhiễm khuẩn từ vùng da xung quanh. 

Giữ an toàn nơi vị trí đâm kim.

Sát khuẩn rộng từ trong ra ngoài 5cm (hoặc sát trùng dọc theo tĩnh mạch từ dưới lên và ra 2 bên) với gòn cồn 70⁰ hoặc cồn iod.

12

Sát khuẩn tay lại.

Giảm sự lây nhiễm chéo.

Sát khuẩn kỹ lại các đầu ngón tay.

13

Dùng bơm tiêm gắn kim truyền máu tiêm vào tĩnh mạch. 

Tiêm vào tĩnh mạch.

Tiêm đúng vị trí. 

14

Lùi nòng, kiểm tra có máu, tháo garrot.

Xác định chắc chắn vị trí kim nằm trong tĩnh mạch

Rút nòng nếu thấy máu chảy ra là xác định đúng kim nằm trong tĩnh mạch

15

Tháo bơm tiêm, lắp dây truyền máu vào chuôi kim.  

Nối hệ thống dây truyền vào kim tiêm.

Chú ý tránh để máu chảy ra ngoài. 

16

Mở khoá (tốc độ chậm).

Giảm bớt kích thích cho người bệnh.

Phải quan sát sắc diện người bệnh khi cho dịch chảy vào để phát hiện sớm các phản ứng bất thường.

17

Cố định đốc kim. 

Che thân kim bằng gạc vô khuẩn.

Giữ kim cố định trên da, phòng ngừa nguy cơ nhiễm khuẩn. 

Giữ vô khuẩn phần thân kim ló ra ngoài.

18

Cố định dây truyền an toàn.

Giữ cố định dây truyền tránh sút ra.

Dán băng keo ôm vừa dây truyền để không ảnh hưởng đến tốc độ chảy của máu.

19

Làm   phản   ứng   sinh    vật

(Ochlecber).

Phát hiện các tai biến sớm của truyền máu.

Chảy theo y lệnh khoảng 20 ml máu.

Chảy chậm lại 8 – 10 giọt/phút trong 5 phút.

Chảy theo y lệnh khoảng 20 ml máu.

Chảy 8-10 giọt/phút trong 5 phút.

20

Điều chỉnh giọt theo y lệnh.

Thực hiện tốc độ truyền theo y lệnh.

Điều chỉnh tốc độ chảy của máu truyền chính xác.

21

Dặn dò người bệnh những điều cần thiết nếu được.

Phát hiện sớm và phòng ngừa các tai biến.

Theo dõi người bệnh trong suốt thời gian truyền: đo huyết áp, đếm mạch.  

22

Giúp người bệnh tiện nghi.

Giao tiếp.

Giúp người bệnh được tiện nghi.

23

Ghi hồ sơ.

Theo dõi và quản lý người bệnh.

Ghi lại những công việc đã làm.

STT

Nội dung

Thang điểm

0

1

2

1

Đối chiếu đúng người bệnh, báo và giải thích

2

Kiểm tra mạch, huyết áp, nhiệt độ

3

Cho người bệnh đi tiêu, tiểu (nếu được)

4

Chọn vị trí tiêm thích hợp (tĩnh mạch to, rõ, ít di động)

5

Lắc đều túi máu nhẹ nhàng

6

Cắm dây truyền máu vào túi máu  

7

Treo túi máu lên trụ, cho máu vào 2/3 bầu đếm giọt 

8

Đuổi khí vào bồn hạt đậu có chứa dung dịch khử khuẩn, khoá lại, che chở đầu dây truyền an toàn

9

Bộc lộ vùng tiêm, lót giấy và đặt gối kê tay dưới vùng tiêm (nếu cần)

10

Mang găng sạch

11

Buộc ga rô cách bơi tiêm 10-15 cm

12

Sát khuẩn vùng tiêm rộng ra ngoài 5 cm

13

Sát khuẩn tay lại

14

Dùng bơm tiêm gắn kim truyền máu tiêm vào tĩnh mạch 

15

Lùi nòng, kiểm tra có máu, tháo garrot

16

Tháo bơm tiêm, lắp dây truyền máu vào kim an toàn 

17

Mở khoá cho máu chảy vào với tốc độ chậm

18

Cố định đốc kim 

19

Che thân kim bằng gạc vô khuẩn

20

Cố định dây truyền an toàn

21

Tháo găng tay

22

Làm phản ứng sinh vật (Ochlecber)

Chảy theo y lệnh khoảng 20 ml máu

Chảy chậm lại 8-10 giọt/phút trong 5 phút

Chảy theo y lệnh khoảng 20ml máu

Chảy 8-10 giọt /phút trong 5 phút

23

Điều chỉnh giọt theo y lệnh

24

Dặn dò người bệnh những điều cần thiết nếu được

25

Giúp người bệnh tiện nghi, theo dõi người bệnh trong suốt thời gian truyền: đo huyết áp, đếm mạch 

26

Ghi hồ sơ

Tổng cộng

Tổng số điểm đạt được