Đại cương
Lập kế hoạch xạ trị là bước rất quan trọng trong quy trình kỹ thuật nhằm phân bố tối ưu liều hấp thụ tại thể tích u (bia), đồng thời giảm thiểu liều có hại cho các mô lành liên quan.
Hệ máy tính lập kế hoạch phải có phần mềm chuyên dụng theo hai chiều (2-D); ba chiều (3-D); ba chiều theo hình dạng khối u (3D-CRT); xạ trị điều biến liều (IMRT) hay xạ trị cắt lớp (tomotherapy) v.v..
Để có được một kế hoạch xạ trị hợp lý nhất, ngoài đội ngũ các người thực hiện (BS xạ trị, KS vật lý, kỹ thuật viên vật lý…) có trình độ và kinh nghiệm lâm sàng thì cơ sở xạ trị phải được trang bị đồng bộ các thiết bị chủ yếu bao gồm: máy điều trị, máy CTSim, máy tính liều – TPS, hệ thống chế tạo khuôn chì, mạng thông tin xạ trị nội bộ…
Lập kế hoạch xạ trị là khâu quyết định đến chất lượng và kết quả xạ trị.
Chỉ định
Áp dụng cho mọi loại bệnh ung thư có chỉ định xạ trị
Áp dụng cho mọi kỹ thuật xạ trị, tiền phẫu hoặc hậu phẫu
Chuẩn bị
Người thực hiện
Bác sĩ xạ trị
Kỹ sư vật lý
Kỹ thuật viên vật lý
Phương tiện
Máy tính lập kế hoạch với phần mềm chuyên dụng (2-D; 3-DCRT; IMRT… ).
Máy CT mô phỏng (CTSim) có cổng DICOM
Máy scan phim
Máy in màu (hoặc đen trắng)
Mạng LANTIS
Hệ thống chế tạo khuôn chì
Các bước tiến hành
Chụp cắt lớp khối u theo tư thế xạ trị.
Truyền thông tin giải phẫu khối u qua cổng DICOM (hoặc scan) tới hệ máy tính lập kế hoạch – TPS.
Lựa chọn các lát cắt, tiết diện có khối u
Xác định kích thước, vị trí khối u tương ứng các tiết diện, lát cắt
Xác định tâm khối u
Xác định các tổ chức, các mô lành liền kề.
Chọn kỹ thuật chiếu xạ
Chọn loại bức xạ, năng lượng bức xạ
Chọn các thể tích xạ trị GTV; CTV; PTV -Xác định kích thước trường chiếu xạ.
Chọnloại nêm, góc nêm…
Tính phân bố tối ưu liều hấp thụ tại u.
Chọn đường đồng liều phù hợp
Khảo sát liều ảnh hưởng các mô lành
Chế tạo khuôn chì
Truyền thông tin sang máy điều trị qua mạng LANTIS
Đo liều kiểm tra trước điều trị (đảm bảo chất lượng điều trị – QA)
Chụp port film trước điều trị – QA
Đọc kết quả
Mọi thông tin, kết quả tính toán trong quy trình lập kế hoạch được lưu giữ trong phần mềm máy tính (R&V – Record and Verify).
Đánh giá liều hấp thụ tại u, liều ảnh hưởng tới mô lành qua biểu đồ thể tích liều lượng (Dose Volume Histogram – DVH).
In vẽ kết quả về:
Tên tuổi người bệnh. Số hồ sơ…
Kỹ thuật chiếu xạ (SSD; SAD…)
Liều phân bố tại u, liều ảnh hưởng mô lành
Loại bức xạ; năng lượng bức xạ
Thời gian chiếu xạ.
