Nội dung

Lập kế hoạch xạ trị bằng máy vi tính (tps)

Đại cương

Lập kế hoạch xạ trị là bước rất quan trọng trong quy trình kỹ thuật nhằm phân bố tối ưu liều hấp thụ tại thể tích u (bia), đồng thời giảm thiểu liều có hại cho các mô lành liên quan.

Hệ máy tính lập kế hoạch phải có phần mềm chuyên dụng theo hai chiều (2-D); ba chiều (3-D); ba chiều theo hình dạng khối u (3D-CRT); xạ trị điều biến liều (IMRT) hay xạ trị cắt lớp (tomotherapy) v.v..

Để có được một kế hoạch xạ trị hợp lý nhất, ngoài đội ngũ các người thực hiện (BS xạ trị, KS vật lý, kỹ thuật viên vật lý…) có trình độ và kinh nghiệm lâm sàng thì cơ sở xạ trị phải được trang bị đồng bộ các thiết bị chủ yếu bao gồm: máy điều trị, máy CTSim, máy tính liều – TPS, hệ thống chế tạo khuôn chì, mạng thông tin xạ trị nội bộ…

Lập kế hoạch xạ trị là khâu quyết định đến chất lượng và kết quả xạ trị.

Chỉ định

Áp dụng cho mọi loại bệnh ung thư có chỉ định xạ trị

Áp dụng cho mọi kỹ thuật xạ trị, tiền phẫu hoặc hậu phẫu

Chuẩn bị

Người thực hiện

Bác sĩ xạ trị

Kỹ sư vật lý

Kỹ thuật viên vật lý

Phương tiện

Máy tính lập kế hoạch với phần mềm chuyên dụng (2-D; 3-DCRT; IMRT… ).

Máy CT mô phỏng (CTSim) có cổng DICOM

Máy scan phim

Máy in màu (hoặc đen trắng)

Mạng LANTIS

Hệ thống chế tạo khuôn chì

Các bước tiến hành

Chụp cắt lớp khối u theo tư thế xạ trị.

Truyền thông tin giải phẫu khối u qua cổng DICOM (hoặc scan) tới hệ máy tính lập kế hoạch – TPS.

Lựa chọn các lát cắt, tiết diện có khối u

Xác định kích thước, vị trí khối u tương ứng các tiết diện, lát cắt

Xác định tâm khối u 

Xác định các tổ chức, các mô lành liền kề.

Chọn kỹ thuật chiếu xạ

Chọn loại bức xạ, năng lượng bức xạ

Chọn các thể tích xạ trị GTV; CTV; PTV -Xác định kích thước trường chiếu xạ.

Chọnloại nêm, góc nêm…

Tính phân bố tối ưu liều hấp thụ tại u.

Chọn đường đồng liều phù hợp

Khảo sát liều ảnh hưởng các mô lành

Chế tạo khuôn chì

Truyền thông tin sang máy điều trị qua mạng LANTIS

Đo liều kiểm tra trước điều trị (đảm bảo chất lượng điều trị – QA)

Chụp port film trước điều trị – QA

Đọc kết quả

Mọi thông tin, kết quả tính toán trong quy trình lập kế hoạch được lưu giữ trong phần mềm máy tính (R&V – Record and Verify).

Đánh giá liều hấp thụ tại u, liều ảnh hưởng tới mô lành qua biểu đồ thể tích liều lượng (Dose Volume Histogram – DVH).

In vẽ kết quả về:

Tên tuổi người bệnh. Số hồ sơ…

Kỹ thuật chiếu xạ (SSD; SAD…)

Liều phân bố tại u, liều ảnh hưởng mô lành

Loại bức xạ; năng lượng bức xạ

Thời gian chiếu xạ.