Đại cương
Là thủ thuật lấy bỏ dị vật ra khỏi hạ họng.
Chỉ định
Các trường hợp dị vật được mắc lại trong hạ họng.
Chống chỉ định
Không có chống chỉ định đặc biệt nào.
Trường hợp soi bằng ống soi thanh quản hoặc ống soi thực quản cứng, chống chỉ định những trường hợp có bệnh lý cột sống cổ hoặc há miệng hạn chế. – Cần lưu ý hỏi kỹ tiền sử dị ứng trước khi vô cảm.
Chuẩn bị
Người thực hiện
Bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng.
Điều dưỡng chuyên khoa trợ giúp.
Bác sĩ gây mê hồi sức nếu người bệnh gây mê.
Phương tiện
Bộ dụng cụ khám tai, mũi, họng thông thường, có gương soi thanh quản. – Bộ khám nội soi có que dẫn sáng (optique) 70 hoặc 90 (nếu có).
Bộ soi thanh quản (hoặc bộ soi thực quản ống cứng 20 cm) kèm ống hút.
Kìm Frankel hoặc kẹp phẫu tích gắp dị vật hạ họng.
Người bệnh
Được thăm khám và giải thích về quy trình và các tai biến của thủ thuật, kí giấy cam đoan.
Hồ sơ bệnh án
Các xét nghiệm cơ bản cho phẫu thuật (trong trường hợp cần gây mê).
Chụp X-quang (CT-scanner nếu cần) để xác định vị trí kích thước dị vật nhất là trong các trường hợp dị vật cắm sâu trong thành hạ họng. Làm bệnh án theo mẫu (trong trường hợp cần gây mê).
Các bước tiến hành
Kiểm tra hồ sơ
Kiểm tra các bước thăm khám, kết quả xét nghiệm cơ bản, X-quang nếu có.
Kiểm tra người bệnh
Hỏi tiền sử dị ứng và các bệnh toàn thân khác (tim mạch, thận).
Thực hiện kỹ thuật
Vô cảm
Gây tê, tiền mê hoặc gây mê nội khí quản.
Tư thế người bệnh
Người bệnh ngồi theo tư thế khám nội soi hoặc nằm ngửa, kê gối dưới vai (trong trường hợp soi trực tiếp bằng ống soi thanh quản hoặc ống soi thực quản).
Kỹ thuật
Soi gắp dị vật hạ họng bằng kìm Frankael
Người bệnh ngồi.
Gây tê hạ họng bằng thuốc tê tại chỗ.
Soi tìm dị vật bằng gương soi thanh quản gián tiếp hoặc nội soi.
Gắp dị vật bằng kìm Frankael.
Soi gắp bằng ống soi thanh quản hoặc ống soi thực quản cứng
Người bệnh nằm ngửa kê gối dưới vai.
Gây tê, tiền mê hoặc gây mê.
Soi tìm dị vật bằng ống soi hạ họng.
Gắp dị vật bằng kìm gắp dị vật hạ họng.
Theo dõi
Cho kháng sinh, giảm viêm 5 ngày.
Theo dõi tình trạng tràn khí, nhiễm trùng vùng cổ.
Xử trí tai biến
Nhiễm trùng vùng cổ: điều trị kháng sinh, mở cạnh cổ nếu cần.
Điều trị tràn khí nếu có.
Dị vật xuyên thủng thành hạ họng, đi ra vùng cổ cần được chụp phim, đánh giá vị trí và mở cạnh cổ để lấy dị vật theo chỉ định.
