Nguyên tắc
Nhận dạng các lipid kỵ nước ở trạng thái lỏng theo cơ chế vật lý vật chuyển một thể có màu (lysochrom) từ dung môi hoà tan (cồn, diacetin, propylen, ethylen glycol, v.v…) vào trong lipid ở trạng thái lỏng.
Chuẩn bị
Người thực hiện
Bác sĩ giải phẫu bệnh – tế bào bệnh học: 01
Kỹ thuật viên giải phẫu bệnh – tế bào bệnh học: 01
Phương tiện, hoá chất
Máy cắt lạnh đã ở trạng thái sẵn sàng hoạt động
Dao sắc, thớt nhựa sạch, phẳng
Bộ dụng cụ phẫu tích bệnh phẩm
Phiến kính, lá kính sạch
Bút chì mềm (để ghi tên tuổi Người bệnh, mã số tiêu bản trên phiến kính).
Giấy thấm, gạc sạch
Găng tay, khẩu trang, mũ, kính bảo vệ mắt và quần áo bảo hộ.
Chổi lông mềm
Gel cắt lạnh
Gắn lá kính: glycerogel hoặc sirô Apathy
Phẩm nhuộm Soudan III hoặc IV trong etanol
Cồn tuyệt đối.
Các bước tiến hành
Chuẩn bị
Bệnh phẩm sau khi lấy ra từ người bệnh được gửi ngay đến khoa giải phẫu bệnh – tế bào bệnh học.
Kỹ thuật viên tiếp nhận, ghi các thông tin về người bệnh vào sổ đăng ký và mã số người bệnh.
Ghi mã số của người bệnh vào phiến kính và dán mã số vào hộp đựng bệnh phẩm.
Cắt lọc bệnh phẩm
Bác sĩ giải phẫu bệnh – tế bào bệnh học quan sát bệnh phẩm, mô tả kỹ về loại bệnh phẩm, số lượng, đo kích thước, màu sắc, tính chất, mặt cắt… của bệnh phẩm, xác định vùng tổn thương cần lấy mẫu cắt lạnh.
Động tác lấy bệnh phẩm phải nhẹ nhàng, tránh gây dập nát hay biến đổi do tác động cơ học.
Không kẹp vào vùng định lấy mẫu xét nghiệm, không rửa mẫu mô.
Dùng dao sắc cắt theo một hướng, sao cho đường cắt gọn, không bị dập nát.
Kích thước của mảnh mô được cắt tùy theo kích thước của vật gá mẫu bệnh phẩm của máy cắt lạnh, thông thường kích thước 1 x 1 x 0,2cm.
Số lượng mảnh cắt tuỳ từng trường hợp.
Làm lạnh mẫu bệnh phẩm và cắt mảnh mô
Đặt mẫu bệnh phẩm vào gá đúc lạnh rồi đưa ngay vào vị trí tương ứng trên thanh làm lạnh (Cryobar) trong buồng làm lạnh của máy, phủ gel cắt lạnh, xoay khối Head tracter đặt lên trên khuôn đúc chứa bệnh phẩm rồi đóng kín cửa kính phía trên buồng máy, chờ cho đến khi khối bệnh phẩm đông cứng (có màu trắng).
Mẫu mô sau khi đã đông cứng được cắt thành những lát thật mỏng. Bắt đầu cắt thô với độ dày từ 10-15 micromet để tạo mặt phẳng. Sau đó điều chỉnh độ dày lát cắt từ 2-5 micromet. Quay máy cắt với nhịp độ vừa phải.
Kết hợp với chổi lông mềm dàn mảnh mô lên phiến kính.
Cố định mảnh mô: (để cấu trúc mô và tế bào giữ nguyên hình dáng và bắt màu thuốc nhuộm), sau khi lát cắt được dàn lên phiến kính, phải được cố định ngay bằng cồn tuyệt đối 95-960 hoặc cồn acetic-formol trong 20 giây.
Nhuộm mảnh cắt
Chuẩn bị phẩm nhuộm soudan iii hoặc iv trong etanol
Soudan III hoặc IV: 1g
Etanol 70%: 50ml
Aceton: 50ml
Bảo quản trong lọ nút kín, lọc trước khi sử dụng.
Các bước nhuộm
Mảnh cắt rửa trong nước cất.
Ngâm mảnh cắt vào etanol 70% vài giây.
Ngâm vào trong dung dịch bão hoà Soudan trong cồn 70% trong 5 phút (có thể dùng dung dịch Herxheimer).
Ngâm nhiều lần trong ethanol 70% cho đến khi không còn vết của phẩm nhuộm thôi ra nữa.
Rửa nước cất.
Nhuộm nhân bằng Hemalun hoặc xanh lơ toluidin 0,5%.
Rửa nước cất.
Gắn glyxerogel hoặc sirô Apathy.
Kết quả
Các lipid kỵ nước trong trạng thái lỏng (triglycerit không bão hoà, cholesterit không bão hoà và acid béo tự do không bão hoà): màu đỏ.
Các cerebrosit nhuộm nhạt
Photpholipid nhuộm rất yếu (Adams, 1965).
