Đại cương
Nong niệu đạo là thủ thuật làm rộng lòng niệu đạo đã bị hẹp do nhiều nguyên nhân (di chứng của chấn thương, di chứng viêm nhiễm niệu đạo, tai biến sau đặt sonde niệu đạo, mổ lấy sỏi niệu đạo,…) nhằm mục đích đặt sonde tiểu thuận lợi.
Chỉ định
Đặt sonde tiểu thất bại do hẹp niệu đạo.
Chống chỉ định
Chấn thương niệu đạo.
Hẹp niệu đạo do phì đại tuyến tiền liệt.
Chuẩn bị
Người thực hiện
01 bác sĩ và 01 điều dưỡng.
Phương tiện
Bộ dụng cụ nong niệu đạo: kích cỡ ống từ 16 đến 32.
Gạc miếng: 02 gói
Gạc củ ấu: 02 gói
Dung dịch sát khuẩn (thuốc đỏ 2% hoặc thuốc tím 1%).
Bơm tiêm 10ml: 01 cái
Bơm tiêm 20ml: 01 cái
Nước muối sinh lý 0,9%: 01 chai 100ml Gel xylocain 2%, dầu paraphine.
Găng vô trùng: 02 đôi
Săng mổ có lỗ: 01 cái
Kìm Kose: 01 cái
Bộ sonde Nelaton 16 – 18 và túi đựng nước tiểu.
Khay chữ nhật: 01 cái
Khay quả đậu: 01 cái
Bô dẹt: 01 cái
Bát kền: 01 cái
Người bệnh
Người bệnh được giải thích rõ về chỉ định, quá trình diễn ra cũng như biến chứng của thủ thuật.
Ký cam kết.
Hồ sơ bệnh án
Mang hồ sơ bệnh án của người bệnh đến phòng thủ thuật.
Các bước tiến hành
Kiểm tra hồ sơ
Kiểm tra tên, tuổi người bệnh.
Kiểm tra người bệnh
Đo huyết áp, nhịp tim.
Thực hiện kỹ thuật
Cho người bệnh nằm ngửa, hai chân co và hơi dạng ra để bộc lộ bộ phận sinh dục.
Đặt bô dẹt dưới mông người bệnh.
Đổ dung dịch sát khuẩn vào bát kền đã có gạc củ ấu.
Bác sĩ rửa tay, đi găng vô khuẩn.
Sát trùng vùng hạ vị và cơ quan sinh dục cho người bệnh.
Trải săng vô khuẩn.
Bơm gel xylocain 2% hoặc xylocain vào lỗ niệu đạo người bệnh nhằm gây tê niêm mạc niệu đạo.
Bôi trơn ống nong bằng gel hoặc paraphine.
Nếu người bệnh là nam giới: nâng dương vật lên 900, đưa ống nong vào tại vị trí 2 giờ, sau đó xoay ống nong về vị trí 12 giờ để ống nong tự trượt 1cm vào bên trong niệu đạo. Dùng tay kéo nhẹ dương vật lên để ống nong đi sâu vào bên trong. Hạ dương vật xuống để ống nong cắm sâu đến cổ bàng quang, chú ý để bề dẹt của đầu ống nong phải nằm ngang.
Nếu người bệnh là nữ thì đưa ống nong vào niệu đạo.
Rút ống nong ra và lặp lại thủ thuật với các ống nong có kích thước lớn hơn.
Dùng ống sonde Nelaton số 16 hoặc 18 để đặt sonde đái: theo quy trình đặt sonde tiểu thường quy. Khi ống sonde vào tới bàng quang, tuỳ theo chỉ định mà lấy nước tiểu để xét nghiệm hoặc tháo nước tiểu. Nếu lưu sonde tiểu thì bơm 10 ml nước muối sinh lý vào cuff để giữ cho sonde không bị tuột ra ngoài, sau đó nối sonde với túi đựng nước tiểu.
Theo dõi
Mạch, huyết áp, toàn trạng và các tai biến có thể xảy ra.
Tai biến và xử trí
Đau: nếu đau nhiều thì dùng thuốc giảm đau hoặc phải dừng thủ thuật.
Chảy máu: ngừng thủ thuật và dùng thuốc cầm máu.
Chấn thương niệu đạo: dừng thủ thuật và theo dõi.
Nhiễm trùng: kháng sinh phù hợp.
Tài liệu tham khảo
Steenkamp J.W, Heyns C.F et al (1997). Internal Urethrotomy Versus Dilation as Treatment for Male Urethral Strictures: A Prospective, Randomized Comparison. The journal of Urology, Volume 157, Issue 1, P 98-101.
Steenkamp J.W, Heyns C.F et al (1998). Traitement of male urethral strictures:
is repeated dilation internal urethrotomy useful? The journal of Urology, Volume 160, Issue 2, P 356-358.
Milroy E.J.G, Cooper J.E, et al (1988). A new treatment for urethral strictures. The Lancet, Volume 331, issue 8600, p 1424 – 1427.
