Đại cương
Nong và gắp là phương pháp chấm dứt thai nghén bằng cách sử dụng thuốc misoprostol để chuẩn bị cổ tử cung, sau đó nong cổ tử cung và dùng bơm hút chân không kết hợp với kẹp gắp thai để lấy thai ra, áp dụng cho tuổi thai từ tuần thứ 13 đến hết tuần thứ 18.
Tuyến áp dụng: các bệnh viện tuyến trung ương và tuyến tỉnh.
Người thực hiện.
Bác sĩ chuyên khoa phụ sản đã thành thạo kỹ thuật phá thai đến hết 12 tuần bằng phương pháp ngoại khoa và được đào tạo kỹ thuật phá thai bằng phương pháp nong và gắp.
Chỉ định
Thai từ tuần thứ 13 (tương đương với chiều dài đầu mông 52 mm) đến hết tuần thứ 18 (tương đương với đường kính lưỡng đỉnh 40 mm).
Chống chỉ định
Sẹo mổ cũ ở thân tử cung.
Đang mắc các bệnh nội khoa cấp tính.
Đang viêm nhiễm đường sinh dục cấp tính
Tiền sử dị ứng với misoprostol.
Thận trọng: dị dạng tử cung, u xơ tử cung hoặc sẹo mổ cũ ở đoạn dưới tử cung
Chuẩn bị
Cơ sở vật chất
Phòng kỹ thuật: bảo đảm tiêu chuẩn qui định.
Phương tiện dụng cụ
Bộ dụng cụ nong, gắp thai: kẹp dài sát khuẩn, kẹp cổ tử cung, nong từ số 8 đến số 17, kẹp gắp thai Sopher, Bierre và thìa nạo cùn.
Bộ hút thai chân không với ống hút số 12 đến số 16.
Khay đựng mô thai và rau.
Các phương tiện xử lý dụng cụ và chất thải.
Phương tiện cấp cứu.
Máy siêu âm.
Thuốc mifeprison, misoprostol, giảm đau, tiền mê, chống choáng và thuốc tăng co tử cung.
Người bệnh
Người cung cấp dịch vụ tự giới thiệu với khách hàng.
Hỏi tiền sử bệnh về nội, ngoại, sản phụ khoa, tiền sử dị ứng và các bệnh lây truyền qua đường tình dục. -Khám toàn thân.
Khám phụ khoa loại trừ chống chỉ định. -Siêu âm.
Xác định tuổi thai
Xét nghiệm máu: công thức máu, nhóm máu, đông máu cơ bản hoặc máu chảy, máu đông.
Khách hàng ký cam kết tự nguyện phá thai (dưới 18 tuổi phải có đơn cam kết của bố hoặc mẹ, người giám hộ).
Hồ sơ bệnh án
Điền đầy đủ thông tin trong hồ sơ bệnh án
Các bước tiến hành
Tư vấn.
Thảo luận về quyết định chấm dứt thai nghén.
Các nguy cơ, tai biến và biến chứng có thể xảy ra khi phá thai to.
Các phương pháp phá thai to.
Các bước của thủ thuật nong và gắp.
Tự theo dõi và chăm sóc sau phá thai
Các dấu hiệu cần khám lại ngay.
Khả năng có thai lại sau phá thai. Các dấu hiệu thai nghén sớm dễ nhận biết để tránh phá thai to
Thông tin về các BPTT, hướng dẫn chọn lựa BPTT thích hợp và sử dụng đúng để tránh phá thai lần nữa.
Trả lời những câu hỏi của khách hàng và giải quyết những vấn đề lo lắng.
Cung cấp BPTT và giới thiệu địa điểm cung cấp BPTT.
Chuẩn bị cổ tử cung
Ngậm dưới lưới hoặc bên trong má 400 mcg misoprostol, theo dõi trong vòng 4 – 6 giờ.
Đánh giá lại tình trạng cổ tử cung, nếu tử cung chưa được chuẩn bị tốt thì có thể dùng tiếp 400 mcg misoprostol.
Kháng sinh ngừa nhiễm trùng.
Rửa tay thường qui bằng xà phòng dưới vòi nước chảy
Trang phục y tế: áo choàng, quần, mũ, khẩu trang, đeo kính bảo hộ.
Tiến hành thủ thuật.
Giảm đau toàn thân.
Khám xác định kích thước và tư thế tử cung, đánh giá tác dụng của thuốc đối với cổ tử cung, không được tiến hành thủ thuật khi cổ tử cung chưa được chuẩn bị tốt.
Thay găng vô khuẩn.
Sát khuẩn ngoài, trải khăn sạch dưới mông.
Đặt van, bộc lộ cổ tử cung và sát khuẩn cổ tử cung, âm đạo.
Kẹp cổ tử cung.
Gây tê cạnh cổ tử cung.
Nong cổ tử cung.
Dùng bơm hai van với ống hút phù hợp để hút nước ối và kéo phần thai xuống thấp.
Tiến hành gắp thai, rau. Không đưa kẹp gắp quá sâu trong buồng tử cung để tránh nguy cơ thủng tử cung.
Nếu gắp thai khó khăn thì có thể gắp thai dưới siêu âm.
Kiểm tra lại buồng tử cung bằng thìa cùn hoặc ống hút.
Kiểm tra các phần thai và rau lấy ra để đánh giá thủ thuật hoàn thành hay chưa.
Xử lý dụng cụ và chất thải.
Theo dõi
Theo dõi mạch, huyết áp, nhiệt độ, ra máu âm đạo, đau bụng, co hồi tử cung 30 phút một lần trong vòng 1 đến 2 giờ, sau đó có thể cho khách hàng về.
Kê đơn kháng sinh.
Tư vấn sau thủ thuật
Hẹn khám lại sau 2 tuần.
Xử trí tai biến
Tai biến: choáng, thủng tử cung, rách cổ tử cung, chảy máu, sót thai, sót rau, ứ máu trong tử cung, nhiễm khuẩn.
Xử trí theo phác đồ cho từng tai biến
