Đại cương
Phẫu thuật cắt cụt cánh tay trong điều trị ung thư là phẫu thuật nhằm loại bỏ phần chi trên từ bàn tay, cẳng tay và một phần dưới của cánh tay.
Đặc điểm: phẫu thuật cắt cụt cánh tay trong ung thư có thể là:
Phẫu thuật triệt căn.
Phẫu thuật triệu chứng giảm đau, chống chảy máu trong trường hợp u to, bệnh giai đoạn muộn, hay di căn từ nơi khác tới.
Mô bệnh học:
Ung thư xương
Sarcom phần mềm…
Yêu cầu khi cắt cụt cánh tay:
Đoạn chi còn lại càng dài càng tốt nhưng vẫn đảm bảo diện cắt sạch (không còn tế bào ung thư)
Mỏm cụt mềm mại, có đủ phần mềm che phủ. Các dây thần kinh cần cắt lên cao.
Chỉ định
Ung thư xương hay ung thư phần mềm cánh tay 1/3 dưới lan rộng không còn chỉ định bảo tồn
Chống chỉ định
Người bệnh thể trạng quá yếu, không thể thực hiện gây mê được.
Ung thư di căn lan tràn.
Chuẩn bị
Người thực hiện
Nhóm gây mê hồi sức và phẫu thuật viên ngoại khoa ung thư hay chấn thương.
Phương tiện
-Bộ dụng cụ phẫu thuật xương khớp -Máy hút, dao điện, …
Người bệnh
Các xét nghiệm cơ bản phục vụ cho phẫu thuật: công thức máu, nhóm máu, chức năng đông máu, điện tim đồ, chụp phổi, siêu âm ổ bụng, giải phẫu bệnh (sinh thiết u, nếu có thể)
Giải thích cho người bệnh và gia đình người bệnh hiểu, biết trước các nguy cơ bệnh tật cũng như cách chăm sóc sau mổ và đồng ý ký giấy xin phẫu thuật.
Kháng sinh dự phòng trước phẫu thuật.
Dự trù máu (với u to, nguy cơ mất máu nhiều)
Hồ sơ bệnh án
Hồ sơ bệnh án đầy đủ theo qui định chung.
Các bước tiến hành
Tư thế:
Người bệnh nằm ngửa, đầu hơi cao. Tay bên phẫu thuật dạng vuông góc với thân mình.
Vô cảm:
Gây mê nội khí quản hoặc gây tê đám rối.
Kỹ thuật
Phẫu thuật cắt cụt 1/3 dưới cánh tay
Garô phần trên cánh tay
Vẽ đường cắt phía trước đi qua nếp gấp khủyu, phía trước trong thấp hơn phía sau ngoài khoảng 2cm. Cắt da và tổ chức dưới da bằng cách cắt ½ chu vi cánh tay phía sau, sau đó cắt nốt ½ chu vi phía trước.
Cắt cơ: cắt cơ khu trước, lớp nông cắt thấp hơn mức da co 1 – 2cm. Cơ lớp sâu cắt bằng mức cơ nông co. Cắt mạch máu, thần kinh. Cơ khu sau: cắt cơ tam đầu bằng mức da co, chú ý cắt để các bó cơ nông dài hơn cơ ở sâu. Cắt mạch máu thần kinh.
Dùng đĩa vén cơ. Lóc cốt mạc. Cưa xương cách đường liên khớp khu u lên trên 3 – 4cm. Cưa xương từ trước ra sau. Mài tù đầu xương. Trám đầu xương bằng xi phẫu thuật.
Rửa sạch mỏm cụt bằng huyết thanh ấm.
Xử trí mạch máu, thần kinh theo đúng nguyên tắc.
Tháo ga rô, kiểm tra cần máu kỹ. Khâu lại cốt mạc, đầu cơ. Khâu lại cân nông, da.
Phẫu thuật cắt cụt 1/3 giữa cánh tay
Các thì mổ như cắt cụt 1/3 dưới cánh tay.
Mốc cưa xương: 1/3 giữa cánh tay.
Vạt cắt tròn hình phễu cách chỗ định cưa xương về phía dưới bằng một đường kính trước sau chỗ mốc cưa xương.
Phẫu thuật cắt cụt 1/3 trên cánh tay
Đường cắt da thành hai vạt, vạt to ở ngoài, vạt bé ở trong. Đỉnh rãnh của hai vạt cách chỗ định cưa xương về phía dưới 1cm và tương ứng với bờ trước và bờ sau cơ delta. Chiều dài vạt to bằng một đường kính trước sau chỗ định cưa xương. -Tiến hành cắt da và tổ chức dưới da theo thứ tự cắt vạt ngoài trước, cắt vạt trong sau. Cắt các cơ khu trước ngoài. Kẹp, cắt mạch máu thần kinh. Lóc cốt mạc, cưa xương, mài đầu xương.
Rửa sạch mỏm cụt. Xử trí mạch máu thần kinh theo nguyên tắc. Khâu đóng lại mỏm cụt tương tự các vị trí khác.
Theo dõi và xử trí tai biến
Theo dõi
Theo dõi người bệnh sau phẫu thuật -Thay băng hàng ngày.
Ăn uống trở lại theo nhu cầu của người bệnh.
Chú ý giảm đau, an thần sau mổ tốt.
Xử trí
Chảy máu: khâu kỹ vùng mổ
Việc điều trị bổ trợ sau mổ phụ thuộc vào tùy loại bệnh
