Đại cương
Phẫu thuật cắt u xương sườn là cắt một đoạn xương sườn bị tổn thương, có thể u nằm ở cung trước, cung bên hoặc cung sau của xương sườn. Các khối u ở cung sau thường lành tính, u ác tính thường nằm ở cung trước và cung bên của xương sườn.
Lâm sàng: thường không có triệu chứng, khi u to nổi gồ lên thành ngực người bệnh mới đến khám. Khi khối u xương sườn gây đau, tiêu xương, gãy xương thì khả năng ác tính cao.
Tổn thương thường nằm ở 1 xương sườn, hiếm khi ở nhiều xương. Nếu tổn thương xảy ra trên nhiều xương sườn là tổn thương thứ phát, không có chỉ định phẫu thuật.
Chỉ định
Tất cả các u xương sườn lành tính hay ác tính nguyên phát tại xương thì đều phải đặt khả năng phẫu thuật.
Chống chỉ định
U thứ phát nhiều ổ trên 1 xương hoặc nhiều xương do ung thư từ nơi khác di căn tới.
Người bệnh già yếu, suy kiệt không chịu đựng được phẫu thuật
Các chống chỉ định của ngoại khoa như rối loạn chức năng đông máu giảm, người bệnh đang có viêm nhiễm cấp, sốt cao…
Chuẩn bị
Người thực hiện
Phẫu thuật viên chuyên khoa lồng ngực: 1 phẫu thuật viên chính và 2 Bác sĩ phụ mổ.
Bác sĩ gây mê hồi sức
Phương tiện
Cơ sở ngoại khoa được trang bị đầy đủ, monitor theo d i huyết áp động mạch, huyết áp tĩnh mạch, bão hòa ô xy, nhịp thở, điện tim.
Dụng cụ: bộ dụng cụ của phẫu thuật chung và dụng cụ cắt xương sườn riêng bao gồm:
Các kẹp phẫu tích loại có mấu và không mấu, 3- 5 chiếc
Kéo phẫu tích loại cong, đầu tù 1 chiếc, đầu nhọn 1 chiếc
Các loại pince kẹp có mấu và không mấu, kẹp răng chuột chaput
Hartmann 2 chiếc, Farabeuf 2 để kéo mép cơ, và kéo xương bả vai
Banh vết mổ tự động loại Beckmann: 1 chiếc
Finochetto loại 1 má để banh xương sườn khi phải vào khoang màng phổi
Cái róc sườn quirin, kìm Schoemaker để cặp đầu xương
Luồn xương sườn loại Deschamp hoặc Doyen: 2 chiếc trái và phải
Kìm cắt sườn Liston hoặc kìm cong Lue
Các loại chỉ khâu đơn sợi hoặc chỉ dệt với các số 2.0- 3.0- 4.0
Các vật liệu cầm máu như Gelaspon, Surgicel, Spongel, sáp xương
Dẫn lưu phổi silicon số 30F nếu có rách màng phổi
Bàn mổ, dao điện, máy hút, hệ thống đèn chiếu sáng đủ tiêu chuẩn
Người bệnh
Được giải thích kỹ để họ yên tâm hợp tác trong quá trình điều trị
Vệ sinh sạch sẽ toàn thân đặc biệt là vùng ngực, cạo lông nách
Hồ sơ bệnh án
Hồ sơ bệnh án đầy đủ theo qui định chung của Bộ Y tế
Các bước tiến hành
Vô cảm
Gây mê nội khí quản
Tư thế người bệnh
Tư thế nằm nghiêng, ngửa hoặc sấp tùy thuộc vị trí khối u
Đường mở
Mở trực tiếp vào tổn thương, song song theo hướng đi của xương sườn, chiều dài thay đổi tùy theo yêu cầu sao cho tiếp cận khối u thuận lợi nhất.
Kỹ thuật mổ
Dùng Beckmann banh rộng vết mổ, bộc lộ toàn bộ đoạn xương sườn định cắt, dùng quirin róc màng xương tuốt cả phần trên và dưới khối u, lấy Deschamp luồn xuống mặt dưới xương sườn róc từ sau ra trước, dùng kìm Liston cắt 2 đầu lấy bỏ đoạn xương sườn tổn thương.
Quá trình thao tác cần nhẹ nhàng, tránh gây rách màng phổi
Cầm máu vết mổ, lau rửa bằng Nacl 0,9 % hoặc ô xy già
Đặt dẫn lưu, đóng vết mổ, nếu rách màng phổi thì phải đặt dẫn lưu khoang màng phổi bằng sonde silicon số 30F và hút liên tục áp lực -20cmH2O.
Với xương sườn số 1 nằm ở cao nên kỹ thuật mổ thay đổi, đường mổ đi từ hố thượng đòn xuống và rất phức tạp.
Theo dõi
Theo dõi sát nhịp tim, huyết áp, nhịp thở, bão hòa ô xy qua Monitor
Theo dõi số lượng dịch, tính chất dịch qua sonde dẫn lưu
Theo dõi xa: người bệnh cần được khám định kỳ sau phẫu thuật 3- 6 tháng
Xử trí tai biến
Chảy máu, máu tụ phải mổ lại
Tràn khí màng phổi do đầu sườn bị còn lại chọc gây rách nhu mô phổi
Tràn dịch, tràn máu màng phổi do chảy máu tại vết mổ thoát vào khoang màng phổi.
Nhiễm trùng vết mổ: cần thay băng rửa vết thương ngày 2 lần, làm kháng sinh đồ.
