Đại cương
Sự xâm lấn hạch cổ là một yếu tố quan trọng để đánh giá quá trình tiến triển của ung thư vùng đầu mặt cổ như: ung thư biểu mô khoang miệng, ung thư hạ họng thanh quản, ung thư tuyến giáp, ung thư da, ung thư tuyến nước bọt… Việc điều trị phẫu thuật khối u nguyên phát vùng đầu mặt cổ phải đi song song với việc nạo vét hạch vùng cổ mới mang lại kết quả tốt.-Có 6 vùng hạch được phân như sau:
Nhóm I: nhóm dưới hàm, dưới cằm
Nhóm II: nhóm cảnh cao (bao gồm nhóm cơ nhị thân và nhóm hạch gai trên) chia thêm nhóm nhỏ là II bis và nhóm cạnh gai
Nhóm III: nhóm cảnh giữa
Nhóm IV: nhóm cảnh dưới
Nhóm V: nhóm cảnh dưới (bao gồm nhóm gai giữa và dưới, phần sau của nhóm hạch cổ ngang)
Nhóm VI: nhóm trước cổ
Chỉ định
Vét hạch cổ chọn lọc: áp dụng đối với trường hợp hạch nhỏ, chưa xâm lấn, hạch
Có thể vét hạch cổ cả hai bên.
Chống chỉ định
Người bệnh già yếu, hoặc mắc các bệnh suy tim, suy thận không có khả năng chịu được phẫu thuật lớn.
Hạch đã cố định hoàn toàn vào một bên cổ, dính vào bó cảnh.
Chuẩn bị
Người thực hiện:
Bác sĩ khoa phẫu thuật ung thư khoa đầu mặt cổ và có kinh nghiệm lâu năm.
Phương tiện:
Bộ phẫu thuật đại phẫu cho phẫu thuật phần mềm có dự trữ có thêm 1 bộ dụng cụ phẫu thuật mạch máu, thần kinh.
Người bệnh:
Được giải thích kĩ về tình trạng bệnh tật, khám toàn thân, khám tại chỗ, đánh giá TNM để quyết định vét hạch cổ chọn lọc.
Hồ sơ bệnh án:
Theo quy định của Bộ Y tế
Các bước tiến hành
Vô cảm: gây mê nội khí quản.
Tư thế người bệnh: người bệnh nằm ngửa, đầu nghiêng về phía lành, cổ duỗi nửa chừng, lót gối dưới vai và 1 phần dưới cổ.
Đường rạch: tương ứng với các vị trí nhóm hạch cần vét.
Kỹ thuật vét hạch cổ chọn lọc:
Rạch da, tổ chức dưới da, rạch đứt các thớ của cơ bám da cổ nông và bao xơ cơ ức đòn chũm, bóc tách vạt da cơ.
Tuỳ từng vị trí hạch mà có thể cắt bỏ các thành phần như tuyến dưới hàm, động mạch mặt, tổ chức bao xơ của cơ ức đòn chũm – bao cảnh (nếu phẫu thuật vét hạch chọn lọc ở nhóm I, II). Nhóm III, nhóm IV có thể lấy toàn bộ hệ thống hạch nhóm cảnh giữa, cảnh dưới.
Nhóm V, nhóm VI trong các trường hợp hạch di căn ung thư giáp trạng, lao hạch lấy toàn bộ hệ thống hạch nhóm gai giữa và dưới, phần sau của nhóm hạch cổ ngang và nhóm hạch trước khí quản.
Bảo tồn tất cả các cơ quan còn lại: mạch máu, thần kinh…nhưng nếu bị hạch xâm lấn vẫn có thể cắt bỏ nếu không gây hậu quả nghiêm trọng
Theo dõi và xử trí tai biến
Chảy máu:
Do cầm máu không kỹ.
Xử trí: Mổ lại cầm máu
Chảy dịch bạch huyết do rách ống ngực:
Dịch dẫn lưu đục như nước vo gạo.
Xử trí: Nếu dịch đục dưới 100ml/ 24h để theo d i, nếu dịch càng ngày càng nhiều lên – nên mổ lại tìm vết rách của ống ngực khâu lại.
Tắc dẫn lưu:
Phải thay đẫn lưu khác đề phòng ứ dịch vùng cổ.
Khó thở:
Ít gặp
