Đại cương
Sinh thiết tổn thương vú bằng súng sinh thiết hay còn gọi là sinh thiết kim, đây là một thủ thuật ngoại khoa nhằm lấy một mảnh nhỏ khối tổn thương vú để làm xét nghiệm giải phẫu bệnh giúp cho chẩn đoán được chính xác, quyết định hướng điều trị.
Chỉ định
Tổn thương vú nghi ngờ trên lâm sàng hoặc trên phim chụp vú cũng như trên siêu âm.
Những tổn thương vú mà cần có tiêu chuẩn vàng để quyết định việc điều trị.
Ung thư vú giai đoạn muộn cần mô bệnh học để điều trị hóa chất.
Chống chỉ định
Các trường hợp chống chỉ định với ngoại khoa như: Rối loạn đông máu, bệnh lý tim mạch, cao huyết áp…
Chuẩn bị
Người thực hiện
Được đào tạo và có kỹ thuật tốt.
Khám và giải thích cho người bệnh.
Phương tiện
Được tiến hành tại phòng thủ thuật hoặc phòng mổ
Kim sinh thiết: Canule để cắt bệnh phẩm ở phía ngoài, nòng ở trong có một rãnh chứa bệnh phẩm. Các cỡ kim thường dùng là 12; 14 hoặc 16.
Súng lắp kim.
Bàn sinh thiết.
Bông và gạc vô khuẩn.
Thuốc sát trùng (Betadin hoặc cồn Iod và cồn 70°).
Thuốc tê.
Bộ dụng cụ chống shock phản vệ.
Người bệnh
Phải được giải thích trước khi tiến hành thủ thuật.
Làm các xét nghiệm về chức năng đông máu và HIV.
Các xét nghiệm đánh giá bilan toàn thân
Các bước tiến hành
Người bệnh cởi áo nằm ngửa trên bàn thủ thuật.
Sát trùng vùng rạch da bằng Betadin và cồn 70° rồi trải toan vô khuẩn.
Gây tê tại chỗ bằng Lidocain 2 .
Cố định khối u bằng một tay rồi rạch da trên mặt u. Đường rạch dài khoảng 0.3 – 0.5 cm và sâu qua lớp dưới da. Cần chú ý đường rạch da phải đảm bảo thẩm mỹ và thuận lợi cho điều trị ngoại khoa sau này.
Đưa kim sinh thiết có cảm giác chạm vào u rồi mới bắn
Đối với tổn thương không sờ thấy, cần tiến hành sinh thiết dưới hướng dẫn của siêu âm hoặc CT-Scan vú.
Yêu cầu về bệnh phẩm:
Lấy 3-5 mẫu đối với tổn thương sờ thấy trên lâm sàng.
Lấy 5 – 10 mẫu với tổn thương vi canxi hóa mà lâm sàng không sờ thấy u.
Xử trí tai biến
Shock phản vệ: xử trí như sốc phản vệ (dị ứng lidocain, thuốc tê)
Chảy máu: thường là tự cầm sau khoảng 5-10‘ nếu không có bệnh lý rối loạn chức năng đông máu, có thể băng ép bằng băng chun để cầm máu cơ học hoặc có thể khâu một mũi chữ X đẻ cầm máu.
Đau: cho giảm đau đường uống nhóm paracetamol
Giá trị ứng dụng
Sinh thiết kim là một thủ thuật có giá trị ứng dụng cao, dễ thực hiện, góp phần quan trọng trong chẩn đoán và kết quả giải phẫu bệnh sẽ quyết định hướng điều trị.
