Đại cương
Soi thực quản là phương pháp khám bằng ống soi cứng hoặc mềm đưa vào thực quản để chẩn đoán các bệnh thực quản và làm các thủ thuật lấy dị vật, nong thực quản, sinh thiết.v.v
Chỉ định
Nghi ngờ có bệnh thực quản.
Dị vật thực quản.
Chống chỉ định
Người bệnh từ chối soi.
Lao cột sống cổ.
Bị nhiễm trùng cấp, viêm thực quản cấp, áp xe thực quản cổ, áp xe trung thất (do dị vật).
Cao huyết áp, suy tim, nhồi máu cơ tim.
Phồng quai động mạch chủ.
Bỏng thực quản ở giai đoạn choáng.
Khít hàm.
Đối với ống soi mềm vẫn có chỉ định soi rộng rãi, trừ: nhiễm trùng lan rộng (áp xe quanh thực quản).
Chuẩn bị
Người thực hiện
Bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng có kinh nghiệm soi thực quản.
Phương tiện
Bộ ống soi thực quản cứng hoặc mềm (gồm nguồn sáng, dây dẫn và ống soi).
Máy hút, ống hút.
Kẹp sinh thiết hoặc gắp dị vật.
Ô xy.
Người bệnh
Khám toàn thân.
Làm xét nghiệm cơ bản, chụp thực quản cản quang hoặc cổ nghiêng, điện tim, xq phổi thẳng, tổng phân tích té bào máu, nếu có áp xe thì siêu ẩm vùng cổ và chụp Ctscanner vùng cổ ngưc….
Cho người bệnh uống thuốc an thần tối hôm trước soi.
Nhịn ăn, uống trước soi 2 giờ.
Giải thích trước soi và ký giấy cam đoan làm kỹ thuật.
Hồ sơ bệnh án
Theo quy định của Bộ Y tế.
Các bước tiến hành
Gây tê niêm mạc hoặc gây mê nội khí quản.
Tìm sụn nắp thanh quản, vén nắp thanh thật đi sau 2 sụn phễu.
Đưa ống soi qua miệng thực quản, soi thực quản cổ tìm dị vật hoặc đánh giá tổn thương.
Soi thực quản ngực tìm dị vật hoặc đánh giá tổn thương.
Vượt qua eo cơ hoành.
Rút ống soi ra từ từ, kiểm tra lại.
Theo dõi
Trong khi soi: mạch, nhịp thở, huyết áp, màu sắc da và niêm mạc.
Theo dõi sau soi: khó thở, mạch, nhiệt độ, huyết áp.
Tai biến và xử trí
Trong khi soi
Phản xạ co thắt thanh quản đối với trường hợp gây tê:
Dự phòng bằng gây tê thật tốt thanh quản, họng, hạ họng.
Khi bắt đầu xuất hiện dấu hiệu co thắt ngừng ngay các thủ thuật, cho người bệnh thở oxy; khi còn có co thắt thực sự tiêm ngay thuốc dãn cơ, đặt nội khí quản, hô hấp hỗ trợ.
Khó thở do dị vật to hay ở trẻ gây chèn ép: ngừng soi, cho gây mê dãn cơ, đặt
nội khí quản sau đó soi thực quản.
Phản xạ ngừng tim: khi phát hiện biểu hiện ngừng tim phải ngừng soi, cho thở oxy kích thích thật mạnh để lập lại phản xạ. Nếu cần tiêm adrenalin vào tim, xoa bóp ngoài lồng ngực.
Chảy máu: do rách, thủng thực quản, cầm máu tại chỗ, theo dõi mạch, huyết áp. Nếu cần truyền máu hồi sức, gửi ngoại khoa.
Sau khi soi
Hội chứng sốt cao xanh tái trẻ nhỏ: đề phòng bằng cách sau soi nhỏ mũi adrenalin 0,1%, theo dõi nhiệt độ 30 phút 1 lần, cho hạ nhiệt độ, thở oxy an thần, gây mê nội khí quản thở mask.
Thủng thực quản: hồi sức, kháng sinh liều cao, đặt ống thông dạ dày, chuyển khoa ngoại điều trị.
Khó thở do sang chấn: cho kháng sinh, thuốc chống phù nề, thở oxy.
