Đại cương
Tập lên xuống cầu thang là một bài tập chức năng quan trọng, giúp cải thiện và nâng cao chức năng đi lại của người bệnh. Bài tập này đặc biệt có ích cho những người bệnh có khó khăn trong di chuyển, những người bệnh yếu hoặc liệt. Tập lên xuống cầu thang có thể kết hợp với các dụng cụ trợ giúp (ví dụ: nạng, gậy…).
Chỉ định
Người bệnh liệt nửa người
Người bệnh yếu hai chân
Người bệnh khó khăn trong di chuyển như đau thần kinh tọa, đau một chân, gãy xương chi dưới.
Chống chỉ định
Thể trạng quá yếu, đứng chưa vững
Người bệnh có rối loạn tri giác nhận thức, không hiểu lệnh và không điều khiển được các cử động của cơ thể.
Chuẩn bị
Người thực hiện: 01 kỹ thuật viên Vật lý trị liệu, hoặc người được đào tạo chuyên khoa.
Phương tiện: ghế, nạng, cầu thang
Người bệnh
Người bệnh trang phục gọn gàng
Giải thích và hướng dẫn cách tập cho người bệnh
Hồ sơ bệnh án: Bệnh án và phiếu điều trị chuyên khoa
Các bước tiến hành
Tập lên xuống cầu thang (Áp dụng cho người bệnh đau một chân, đau thần kinh tọa, khó khăn khi di chuyển…) Tư thế người bệnh ban đầu: ngồi trên ghế
. Lên cầu thang
Kỹ thuật viên đứng phía sau người bệnh
Kỹ thuật viên hướng dẫn người bệnh chuyển từ ngồi sang đứng
Người bệnh bám tay vào thành cầu thang đồng thời bước chân lành lên trước, sau đó đến chân không đau bước lên cùng bậc
Người bệnh tiếp tục thực hiện lên các bậc tiếp theo
. Xuống cầu thang
Kỹ thuật viên đứng phía trước người bệnh
Người bệnh bám tay lành vào thành cầu thang đồng thời bước chân đau xuống trước, sau đó đến chân lành bước xuống cùng bậc
Người bệnh tiếp tục thực hiện xuống các bậc tiếp theo
Người bệnh xoay người ngồi vào ghế
Dặn dò người bệnh, thu dọn dụng cụ
Tập lên xuống cầu thang cho người bệnh liệt nửa người
. Lên cầu thang
Kỹ thuật viên đứng phía sau người bệnh.
Kỹ thuật viên hướng dẫn người bệnh chuyển từ ngồi sang đứng.
Người bệnh bám tay lành vào thành cầu thang đồng thời bước chân lành lên trước, sau đó đến chân liệt bước lên cùng bậc chân lành.
Người bệnh tiếp tục thực hiện lên các bậc tiếp theo
. Xuống cầu thang
Kỹ thuật viên đứng phía trước người bệnh
Người bệnh bám tay lành vào thành cầu thang đồng thời bước chân liệt xuống trước, sau đó đến chân lành bước xuống cùng bậc chân liệt
Người bệnh tiếp tục thực hiện xuống các bậc tiếp theo
Người bệnh xoay người ngồi vào ghế
Dặn dò người bệnh, thu dọn dụng cụ
Tập lên xuống cầu thang với nạng cho người bệnh yếu hai chân
. Lên cầu thang
Kỹ thuật viên đứng phía dưới người bệnh
Hướng dẫn người bệnh chuyển từ ngồi sang đứng (2 nạng đặt phía trước )
Nếu người bệnh thăng bằng đứng tốt – Kỹ thuật viên chuyển nạng sang hai bên
Di chuyển với nạng bằng cách đi đu đưa đến gần cầu thang
Người bệnh sử dụng hai nạng như một. Một tay chống nạng, một tay chống ở lan can
Đu chân lên trước rồi đến hai nạng lên cùng bậc với hai chân
Người bệnh đi tiếp lên các bậc thang
. Xuống cầu thang
Kỹ thuật viên đứng phía trước người bệnh
Người bệnh sử dụng hai nạng như một. Một tay chống nạng, một tay chống ở lan can
Đưa nạng xuống trước rồi đu hai chân xuống sau cùng bậc với nạng
Người bệnh đi tiếp xuống cầu thang
Đi đu đưa đến gần ghế và ngồi xuống
Người bệnh làm kỹ thuật viên sửa sai.
Dặn dò người bệnh, thu dọn dụng cụ
Theo dõi
Trong quá trình tập luyện cần theo dõi tránh tập quá sức
Theo dõi sự tiến triển của người bệnh.
Tai biến và xử trí
Chú ý xử trí các tai biến trong khi tập cũng như sau khi tập:
Tăng huyết áp: Thuốc hạ áp.
Đau cơ: Thuốc giảm đau, nghỉ ngơi, các biện pháp vật lí trị liệu.
Tập quá sức: Nghỉ ngơi.
Ngã khi tập: Chú ý cẩn thận, tránh ngã.
