Đại cương
Định nghĩa
Liệt nửa người là liệt một tay, và một chân và nửa mặt cùng bên, có nhiều nguyên nhân nhưng thường gặp là do tai biến mạch máu não, chấn thương sọ não…
Kỹ thuật tập nằm đúng tư thế là kỹ thuật vị thế, người bệnh được đặt hoặc hướng dẫn nằm ở các tư thế đúng theo mẫu phục hồi
Sự cần thiết phải nằm đúng tư thế
Để đề phòng và khắc phục co cứng bên liệt.
Kích thích người bệnh sử dụng bên liệt trong các động tác sinh hoạt hàng ngày.
Hạn chế các biến chứng do bất động.
Chỉ định
Các giai đoạn của liệt nửa người do tai biến mạch máu não; chấn thương sọ não; viêm não, màng não.
Phòng ngừa biến chứng và các thương tật thứ cấp như loét, nhiễm trùng hô hấp…
Phòng ngừa co cứng trong giai đoạn đầu và ức chế co cứng khi co cứng đã xuất hiện của người bệnh liệt nửa người.
Chống chỉ định
Thận trọng khi người bệnh còn trong tình trạng cấp cứu.
Chuẩn bị
Người thực hiện quy trình kỹ thuật
Kỹ thuật viên vật lý trị liệu hoặc người đã được đào tạo và thành thạo kỹ thuật
Người nhà hoặc bản thân người bệnh đã được hướng dẫn đầy đủ
Phương tiện
Giường bệnh hoặc giường tập
Gối vuông mềm: 06 chiếc
Gối tròn: 04 chiếc
Chăn hoặc vỏ chăn: 02 chiếc
Túi cát loại 02 kg: 03 túi
Người bệnh, người nhà
Thông báo, giải thích rõ ràng để người bệnh và gia đình yên tâm và phối hợp
Hồ sơ bệnh án:
Bệnh án và phiếu điều trị chuyên khoa vật lý có chỉ định của bác sỹ.
Ngày điều trị, giờ điều trị
Tình trạng người bệnh trước trong và sau khi tập
Tên kỹ thuật viên thực hiện y lệnh
Các bước thực hiện
Kiểm tra hồ sơ bệnh án
Ngày điều trị, giờ điều trị
Kỹ thuật được chỉ định
Tên kỹ thuật viên thực hiện y lệnh
Kiểm tra người bệnh
Tình trạng người bệnh trước khi tập
Thực hiện kỹ thuật
+ Người bệnh nằm nghiêng về phía bên liệt
Đầu người bệnh được đỡ ngay ngắn và chắc chắn trên gối, không làm gấp các đốt sống cổ.
Vai bên liệt được đưa ra trước vuông góc với thân; tay bên liệt duỗi, xoay ngửa, các ngón tay duỗi, dạng.
Chân bên liệt ở tư thế khớp háng duỗi, khớp gối hơi gấp.
Thân mình ở tư thế nửa ngửa
Tay bên lành đặt trên thân mình hoặc trên gối đỡ phía sau lưng.
Chân bên lành được đỡ trên gối cao ngang mức với thân và hông, khớp háng và khớp gối gấp
+ Người bệnh nằm ngửa trên giường bệnh hoặc trên giường tập
Đầu người bệnh được đỡ chắc chắn trên gối có chiều cao phù hợp để không làm gấp các đốt sống cổ, mặt nhìn thẳng hoặc quay về phía bên liệt.
Dùng gối mỏng đỡ dưới xương bả vai để đưa khớp vai bên liệt ra trước; tay liệt xoay ngửa, duỗi dọc theo thân mình, hoặc dạng ngang vai, hoặc duỗi lên phía trên đầu.
Dùng gối mỏng đỡ dưới hông bên liệt để đưa hông bên liệt ra trước, gối đỡ dưới khoeo để gấp khớp háng và khớp gối bên liệt, gối hoặc túi cát đỡ phía mắt cá ngoài để chân bên liệt không bị đổ ra ngoài.
Tay và chân bên lành ở vị trí mà người bệnh cảm thấy thoải mái, dễ chịu.
+ Người bệnh nằm nghiêng về phía bên lành
Đầu người bệnh được đỡ ngay ngắn và chắc chắn trên gối, không làm gấp các đốt sống cổ.
Tay bên liệt được đỡ bằng gối ở phía trước, cao ngang bằng mức với thân mình với khớp vai và khớp khuỷu duỗi.
Thân mình vuông góc với mặt giường, có gối đỡ phía lưng.
Chân bên liệt được đỡ trên gối ở phía trước cao ngang mức với thân mình, khớp háng và khớp gối gấp.
Chân và tay bên lành ở vị trí mà người bệnh cảm thấy thoải mái, dễ chịu
+ Cứ 3 đến 4 giờ phải lăn trở và thay đổi tư thế nằm cho người bệnh
Theo dõi sau khi thực hiện kỹ thuật
Đánh giá tình trạng người bệnh sau khi tập
Theo dõi phát hiện các dấu hiệu bất thường
Nếu có bất thường xử trí kịp thời theo đúng phác đồ, báo cáo bác sỹ
Ghi chép hồ sơ bệnh án: Tình trạng người bệnh trong và sau khi tập.
Tai biến và xử trí
Hướng dẫn người bệnh đề phòng những tai biến có thể xảy ra như: Đau, khó chịu, mệt mỏi… nếu thấy có gì bất thường báo cáo bác sĩ ngay.
