Đại cương:
Xoắn buồng trứng là tình trạng các dây chằng treo buồng trứng bị xoắn vặn, thường gây giảm lượng máu nuôi buồng trứng.
Xoắn buồng trứng có thể gặp ở tất cả mọi lứa tuổi, là bệnh cảnh cấp cứu phụ khoa đứng hàng thứ 5. Chiếm 2,7% trường hợp đau bụng cấp ở trẻ, 15% trường hợp xoắn buồng trứng là xảy ra ở trẻ em.
Buồng trứng bên phải thường gặp hơn bên trái (~3/2). U lành thường gây xoắn hơn u ác. Nghiên cứu cho thấy
Chẩn đoán:
Chẩn đoán xác định xoắn buồng trứng chỉ có khi phẫu thuật. Luôn phải nghĩ đến xoắn buồng trứng ở trẻ gái đau hạ vị ở bất kì tuổi nào. Chẩn đoán lâm sàng quyết định sự thành công của điều trị bảo tồn buồng trứng.
Lâm sàng
Triệu chứng lâm sàng không đặc hiệu, thường là đau bụng cấp vùng hạ vị (83%) và khối vùng hạ vị (72%) có thể kèm buồn ói hoặc ói.
|
Trẻ ≤ 12 tháng |
Trẻ > 12 tháng |
|
Thường xảy ra trong 3 tháng đầu: Ăn kém, ói Trướng bụng Quấy khóc, kích thích |
Đau quặn bụng kèm ói/ buồn ói Đau đột ngột ở bụng dưới. Đau có thể lan ra sau lưng, sườn, bẹn. Dấu hiệu kích thích phúc mạc – Sốt |
Cận lâm sàng:
Siêu âm:
|
Trẻ ≤ 12 tháng |
Trẻ > 12 tháng |
|
Nang phần phụ lớn dần, xuất huyết gợi ý xoắn |
Khối/nang ở phần phụ (70%) Dịch tự do ở túi cùng Douglas (50%) Buồng trứng to có echo hỗn hợp |
Siêu âm Doppler dù có dòng máu nuôi buồng trứng hay không cũng không có giá trị chẩn đoán ở trẻ em. Dấu hiệu xoáy nước (whirlpool sign) cần nhiều nghiên cứu hơn để xác định giá trị.
Khả năng chẩn đoán xoắn buồng trứng của siêu âm rất kém. Một buồng trứng trông bình thường, có dòng máu nuôi trên Doppler không thể loại trừ chẩn đoán xoắn.
CT-scan và MRI:
Có thể thấy các dấu hiệu:
Phần phụ tăng kích thước
Bờ phần phụ nhẵn
Thành dày
Tử cung nằm lệch qua bên phần phụ bị xoắn
Dịch tiểu khung
Hình ảnh xoắn cuống buồng trứng.
Chỉ dấu ung thư:
β-HCG, αFPvà CA-125 tăng có thể nghi ngờ nhiều là u ác. Kết quả bình thường không loại trừ u ác.
β-HCG có thể tăng cao khi có thai ngoài tử cung
Chẩn đoán phân biệt:
Viêm ruột thừa
Viêm hạch mạc treo
Viêm vùng chậu
Viêm dạ dày – ruột
Thai ngoài tử cung
Sỏi thận
Thoát vị ống Nuck nghẹt (có thể đồng thời)
Điều trị:
Xoắn buồng trứng là có chỉ định phẫu thuật. Phẫu thuật nội soi vừa giúp chẩn đoán xác định, vừa giảm được các biến chứng sau mổ.
Trẻ sơ sinh: Nang buồng trứng phát hiện trên siêu âm tiền sản mêm được theo dõi bằng siêu âm mỗi 4 – 6 tuần từ sau sinh.
Nang
Nang > 3 – 4cm: tăng nguy cơ xoắn nên dù không có triệu chứng cũng nên cắt nang hoặc mở cửa sổ thoát dịch qua nội soi.
Trẻ lớn hơn: phẫu thuật khi nghi ngờ xoắn, nội soi nên được sử dụng.
