Đại cương / định nghĩa
Rửa dạ dày là kỹ thuật luồn ống thông vào dạ dày người bệnh để tháo rửa các chất trong dạ dày ra như thức ăn, dịch vị, chất độc.
Chỉ định
Trước phẫu thuật đường tiêu hóa (khi người bệnh ăn chưa quá 6 giờ).
Các trường hợp ngộ độc cấp (thức ăn, thuốc, hóa chất) trong vòng 6 giờ sau khi uống độc chất.
Chống chỉ định
Ngộ độc acid hoặc base mạnh hoặc ngộ độc sau 6 tiếng.
Phồng động mạch chủ, tổn thương thực quản, bỏng, u, dò thực quản.
Người bệnh suy kiệt nặng…
Thủng dạ dày.
Hôn mê (nếu rửa phải đặt nội khí quản).
Chuẩn bị
Người thực hiện
01 điều dưỡng và 01 bác sĩ đeo yếm nylon, găng tay nếu người bệnh ngộ độc phospho hữu cơ.
Phương tiện
Ống Faucher cỡ to 14 – 22 (đường kính trong từ 6-10mm) hoặc ống thông Levin với trẻ nhỏ.
Phễu to hay bốc có ngấn.
Nước sôi để nguội có pha 5g muối ăn cho 1 lít. Chuẩn bị 5 lít.
Nước ấm 370C hay lạnh tùy chỉ định.
Canun Guedel.
Chậu đựng nước thải.
Máy hút.
Lọ lấy độc chất (100ml).
Ống nghe và bộ đo huyết áp
Ống nội khí quản và dụng cụ nội khí quản: đèn soi.
Băng dính
Bơm tiêm 50 ml
Người bệnh
Động viên, giải thích cho người bệnh mọi việc sắp làm để người bệnh yên tâm và hợp tác. Nếu người bệnh hôn mê phải giải thích cho người nhà.
Tháo răng giả (nếu có).
Nếu hôn mê có nguy cơ sặc: đặt nội khí quản có bóng chèn, bơm căng bóng.
Hồ sơ bệnh án
Các bước tiến hành
Kiểm tra hồ sơ
Kiểm tra người bệnh
Thực hiện kỹ thuật
Đặt người bệnh nằm đầu thấp, mặt nghiêng về bên trái.
Trải 1 tấm nilon lên phía đầu giường và quàng 1 tấm quanh cổ người bệnh.
Đặt thùng hứng nước bẩn.
Đặt ống thông vào dạ dày theo đúng quy trình đặt ống thông dạ dày. Kiểm tra xem ống đã vào đúng dạ dày chưa. Cố định ống thông.
Trước khi rửa nên hạ thấp đầu phễu dưới mức dạ dày để nước ứ đọng trong dạ dày chảy ra hoặc dùng bơm tiêm để hút dịch dạ dày ra. Lưu mẫu dịch dạ dày làm xét nghiệm.
Cắm phễu hoặc bốc, nâng cao ít nhất 30cm so với người bệnh.
Đổ nước khoảng 300-500ml/lần đối với người lớn, hạ thấp đầu ống vào trong chậu cho nước tự chảy ra hoặc dùng máy hút hút ra.
Lặp lại cho đến khi nước chảy ra trong, không còn thức ăn, không còn mùi.
Trong khi rửa cần hạn chế đưa không khí vào dạ dày.
Lượng nước rửa:
Với lân (P) hữu cơ phải pha than hoạt trong những lít đầu tiên và rửa khoảng 10 lít lần đầu, khoảng 5 lít với lần hai.
Với thuốc ngủ: 5-10 lít và chỉ rửa một lần đến khi nước trong.
Kết thúc rửa: hút hết dịch trong dạ dày, bơm vào dạ dày 20g than hoạt uống cùng 20g sorbitol, nhắc lại sau 2 giờ cho đến khi đạt 120g than hoạt.
Rút ống thông, tháo băng dính cố định. Thu dọn dụng cụ.
Theo dõi
Toàn trạng: mạch, huyết áp, nhịp thở, nhiệt độ.
Phản xạ ho sặc tránh hít phải dịch.
Kết quả của than hoạt và tẩy: đi ngoài ra than hoạt.
Tai biến và xử trí
Nôn mửa gây sặc dịch dạ dày: nội khí quản có bóng chèn, rót nước một lần dưới 500ml.
Nhịp tim chậm, ngất do kích thích dây X: hồi sức cấp cứu.
Rối loạn nước, điện giải do ngộ độc nước nếu không pha muối và rửa quá nhiều (trên 20 lít): phải dùng lợi tiểu mạnh (Lasix) kết hợp truyền dung dịch NaCl ưu trương.
Tăng natri máu và mất nước nếu pha muối trên 9g/lít: truyền bù dịch rồi cho lasix, theo dõi và điều chỉnh điện giải theo kết quả xét nghiệm.
Hạ thân nhiệt do trời lạnh: khi thời tiết lạnh, pha nước ấm để rửa dạ dày, sưởi ấm cho người bệnh.
