Đại cương / định nghĩa
Nội soi can thiệp (NSCT) đặt stent ống tiêu hóa là tiến hành đưa stent kim loại vào vị trí hẹp của ống tiêu hóa qua đường nội soi với mục đích tái lập lại lưu thông của đường tiêu hóa. Phần lớn kỹ thuật này tiến hành trong những trường hợp hẹp do nguyên nhân ác tính.
Chỉ định
Ung thư thực quản gây hẹp mà không còn chỉ định phẫu thuật, đây là chỉ định được làm chủ yếu của đặt stent đường tiêu hóa.
Dò thực quản phế quản do khối u.
Hẹp đường xuống của dạ dày như ung thư tụy gây chèn ép.
Ung thư đại tràng gây hẹp mà người bệnh nặng không còn khả năng phẫu thuật.
Hẹp đại tràng do bệnh lành tính như bệnh crohn đại tràng.
Chống chỉ định
Người bệnh mới bị nhồi máu cơ tim.
Bệnh lý tim phổi nặng.
Rối loạn đông máu nặng.
Giảm tiểu cầu nặng.
Đang dùng thuốc chống kết tập tiểu cầu.
Chuẩn bị
Người thực hiện
01 bác sĩ chuyên nội soi tiêu hóa, 01 kỹ thuật viên gây mê, 02 điều dưỡng trong đó có điều dưỡng phải sử dụng được máy C- Arm.
Phương tiện, thuốc, vật tư tiêu hao
Phương tiện
Phòng nội soi cho phép chiếu tia Xquang, có hệ thống oxy.
Máy tăng sáng xquang (C.Arm).
Hệ thống máy nội soi dạ dày cửa sổ thẳng hoặc máy nội soi đại tràng cửa sổ thẳng, canun, 01 bộ dây dẫn (guidewire).
Máy theo dõi lifescope và dụng cụ cấp cứu: mặt nạ, bóng bóp, nội khí quản.
Áo chì: 04 bộ.
Thuốc và trang thiết bị vật tư tiêu hao.
Thuốc
Thuốc mê và tiền mê: midazolam 5mg từ 1 – 4 ống, fantanyl 0,1 mg từ 1 – 3 ống, propofol 20 ml 1 – 4 ống.
Vật tư
Stent kim loại có vỏ bọc đường kính ngang 18 – 20 mm, chiều dài tùy thuộc vào chiều dài phần ống tiêu hóa bị hẹp.
Găng tay 8 đôi
Áo mổ 02 chiếc
Người bệnh
Nhịn ăn trước khi làm thủ thuật 8 giờ đối với đặt stent thực quản hoặc tá tràng.
Đối với người bệnh đặt stent đại tràng cần phải được làm sạch đại tràng trước khi đặt stent giống soi đại tràng nhưng bằng cách thụt tháo.
Đặt đường truyền tĩnh mạch.
Hồ sơ bệnh án
Người bệnh được làm hồ sơ vào viện điều trị nội trú, đã được làm các xét nghiệm cơ bản, như: chức năng gan, thận, nhóm máu, đông máu cơ bản, chức năng tụy, các marker virus, điện tâm đồ.
Các bước tiến hành
Kiểm tra hồ sơ
Để đảm bảo có thể tiến hành tiền mê hoặc gây mê, đảm bảo có thể tiến hành thủ thuật gây chảy máu. 2. Kiểm tra người bệnh
Đánh giá chức năng sống của người bệnh để đảm bảo an toàn trước khi làm thủ thuật, đã tuân thủ nhịn ăn trước đó.
Thực hiện kỹ thuật
Sau khi người bệnh được tiền mê hoặc gây mê, sẽ tiến hành thủ thuật:
Đặt stent thực quản
Tiến hành đưa đèn soi xuống qua miệng vào thực quản đi qua chỗ hẹp thực quản, đồng thời chiếu màn tăng sáng X.quang để xác định vị trí hẹp tương ứng với vị trí trên thành ngực và đánh dấu. Sau đó tiếp tục đưa đèn soi xuống dạ dày.
Luồn guidewire: qua kênh thủ thuật của máy nội soi luồn guidewire vào dạ dày. Giữ guidewire ở lại trong dạ dày, rút máy nội soi ra ngoài thực quản.
Qua guidewire đưa stent vào thực quản tới vị trí đánh dấu dưới màn tăng sáng Xquang.
Tiến hành mở stent, sau khi mở hoàn toàn stent rút hết guidewire.
Đưa đèn soi vào kiểm tra lại vị trí của stent.
Hiện nay đối với loại stent có thể thu lại, sau khi đặt có thể tiến hành đặt stent mà không cần màn tăng sáng X.quang, bởi vì sau khi đặt stent nếu thấy vị trí chưa chính xác hoàn toàn có thể kéo để đưa stent về vị trí cần đặt.
Đặt stent đại tràng
Tiến hành đưa đèn soi qua hậu môn vào đại tràng đi qua chỗ hẹp của đại tràng. Sau đó tiếp tục đưa đèn soi qua chỗ hẹp vào trong.
Luồn guidewire: qua kênh thủ thuật của máy nội soi luồn guidewire vào lòng đại tràng phía trong chỗ hẹp. Giữ guidewire ở lại phía trong chỗ hẹp của đại tràng, rút máy nội soi ra ngoài hậu môn.
Qua guidewire đưa stent vào đại tràng tới vị trí hẹp, đồng thời đưa máy nội soi đi cùng với stent dưới màn tăng sáng X.quang. Tiến hành mở stent, sau khi mở hoàn toàn stent rút hết guidewire. Kiểm tra lại vị trí của stent qua nội soi.
Theo dõi
Theo dõi những biến chứng của gây mê như suy hô hấp, tụt huyết áp.
Theo dõi phát hiện thủng đại tràng: đau bụng, tình trạng ổ bụng, chụp bụng không chuẩn bị nếu nghi ngờ có thủng đại tràng.
Tai biến và xử trí
Thủng đại tràng sau đặt stent đại tràng. Điều trị phẫu thuật.
Di chuyển stent. Cần đặt lại hoặc kéo stent về vị trí cũ đối với stent có thể thu lại được.
Biến chứng liên quan tới gây mê: tụt huyết áp, suy hô hấp, buồn nôn hoặc nôn. Tiến hành truyền dịch, thở oxy.
Tài liệu tham khảo
Bộ Y tế, Quy trình kỹ thuật bệnh viện.
Sivak M. V. Gastroenterologic Endoscopy 1987
Ginberg G.G. Clinical Gastrointestinal Endoscopy 2005
