Mục đích và nguyên lý
Mục đích
Phát hiện kháng nguyên HBeAg của virus viêm gan B (HBV) trong huyết thanh (huyết tương).
Nguyên lý
Dựa trên nguyên lý của kỹ thuật ELISA (miễn dịch gắn enzym) (VD).
Chuẩn bị
Người thực hiện
Người thực hiện: Cán bộ xét nghiệm đã được đào tạo và có chứng chỉ hoặc chứng nhận về chuyên ngành Vi sinh.
Người nhận định và phê duyệt kết quả: Cán bộ xét nghiệm có trình độ đại học hoặc sau đại học về chuyên ngành Vi sinh.
Phương tiện, hóa chất
Phương tiện, hóa chất như ví dụ dưới đây hoặc tương đương.
Trang thiết bị
Dàn máy ELISA.
Máy ly tâm thường.
Tủ âm sâu (-20ºC) (nếu có).
Tủ lạnh 2ºC – 8º.
Micropipette 100 µl, 1000 µl.
Giá đựng ống máu.
Bộ pipetman 8 kênh (nếu có).
Ống đong có vạch dung tích 25ml, 100ml, 1000ml.
Dụng cụ, hóa chất và vật tư tiêu hao (bao gồm nội kiểm, ngoại kiểm)
Định mức sinh phẩm và vật tư tiêu hao cho 20 mẫu/lần thực hiện (VD).
|
STT |
Chi phí hóa chất, vật tư tiêu hao |
Đơn vị |
Số lượng |
|
1 |
Bông |
Kg |
0,001 |
|
2 |
Dây garô |
Cái |
0,001 |
|
3 |
Tube đựng bệnh phẩm |
Cái |
1,000 |
|
4 |
Sinh phẩm chẩn đoán |
Test |
1,000 |
|
5 |
Khấu hao sinh phẩm cho chạy chứng, kiểm tra chất lượng |
Test |
0,300 |
|
6 |
Chứng ngoại kiểm âm (nếu có) |
ml |
0,010 |
|
7 |
Chứng ngoại kiểm dương (nếu có) |
ml |
0,010 |
|
8 |
Ngoại kiểm (nếu có)* |
|
0,020 |
|
9 |
Nước cất |
ml |
2,000 |
|
10 |
Đầu côn 1000 µl |
Cái |
0,100 |
|
11 |
Đầu côn 200 µl |
Cái |
1,100 |
|
12 |
Giấy thấm |
Cuộn |
0,100 |
|
13 |
Giấy xét nghiệm |
Tờ |
2,000 |
|
14 |
Sổ lưu kết quả xét nghiệm |
Tờ |
0,001 |
|
15 |
Bút viết kính |
Cái |
0,020 |
|
16 |
Bút bi |
Cái |
0,010 |
|
17 |
Mũ |
Cái |
0,020 |
|
18 |
Khẩu trang |
Cái |
0,020 |
|
19 |
Găng tay |
Đôi |
0,100 |
|
20 |
Găng tay xử lý dụng cụ |
Đôi |
0,020 |
|
21 |
Quần áo bảo hộ |
Bộ |
0,005 |
|
22 |
Dung dịch nước rửa tay |
ml |
8,000 |
|
23 |
Cồn sát trùng tay nhanh |
ml |
1,000 |
|
24 |
Dung dịch khử trùng |
ml |
10,000 |
|
25 |
Khăn lau tay |
Cái |
0,010 |
* Ghi chú: Chi phí ngoại kiểm cho quy trình kỹ thuật được tính cụ thể theo Chương trình ngoại kiểm (EQAS) ) là 1/50 tổng chi phí dụng cụ, hóa chất, vật tư tiêu hao (với số lần ngoại kiểm trung bình 2 lần/1 năm).
Bệnh phẩm
Huyết thanh hoặc huyết tương của người bệnh.
Phiếu xét nghiệm
Điền đầy đủ thông tin theo mẫu phiếu yêu cầu.
Các bước tiến hành
Các bước tiến hành thực hiện theo phương tiện, hóa chất được ví dụ ở trên.
Lấy bệnh phẩm
Theo đúng quy định của chuyên ngành Vi sinh (xem phụ lục 2).
Từ chối những bệnh phẩm không đạt yêu cầu (xem phụ lục 6).
Tiến hành kỹ thuật
Bộ sinh phẩm MONOLISA HBeAg/Ab Plus Bio-Rad (VD).
|
Các bước |
Xét nghiệm định tính HbeAg |
|
1 |
Chuẩn bị sinh phẩm xét nghiệm, sơ đồ mẫu. |
|
2 |
Nhỏ bệnh phẩm và chứng theo quy trình hướng dẫn của nhà sản xuất. |
|
3 |
Ủ tấm phản ứng theo hướng dẫn quy trình của nhà sản xuất. |
|
4 |
Pha dung dịch rửa. Rửa tấm phản ứng theo quy trình hướng dẫn của nhà sản xuất. |
|
5 |
Pha dung dịch cộng hợp. Nhỏ dung dịch cộng hợp vào giếng phản ứng. |
|
6 |
Ủ tấm phản ứng trong thời gian và nhiệt độ theo hướng dẫn của nhà sản xuất. |
|
7 |
Rửa tấm phản ứng theo quy trình hướng dẫn của nhà sản xuất. |
|
8 |
Pha dung dịch cơ chất. Nhỏ dung dịch cơ chất vào mỗi giếng phản ứng. |
|
9 |
Để tấm phản ứng trong tối theo quy trình ở nhiệt độ phòng (18ºC – 30ºC) như hướng dẫn của nhà sản xuất. |
|
10 |
Dừng phản ứng. |
|
11 |
Đọc kết quả ở bước sóng 450/620nm – 700nm bằng máy đo mật độ quang. |
Nhận định kết quả
Điều kiện
NC: Độ hấp phụ của chứng âm (R3).
PC: Độ hấp phụ của chứng dương.
CO: Giá trị ngưỡng.
NCx: Giá trị trung bình của chứng âm. NCx = R3OD/ 3.
Loại chứng âm lớn hơn 25% giá trị trung bình chứng âm. Chỉ được loại 1 chứng âm và tính kết quả theo 2 chứng âm còn lại. CO = NCx + 0,025.
NCx
PC > 0,800.
OD mẫu
Tỉ lệ = ——————
Giá trị ngưỡng
Nhận định, trả lời kết quả
Mẫu huyết thanh:
+ Dương tính: khi có giá trị tỉ lệ ≥ 1.
+ Âm tính: khi có giá trị tỉ lệ
Trường hợp dương tính nên xét nghiệm lại 2 giếng. Nếu có ít nhất 1 giá trị dương, mẫu được coi là dương tính.
Những sai sót và xử trí
Sai sót
Có thể xảy ra hiện tượng âm tính giả hoặc dương tính giả, thông thường do:
Thực hiện sai các bước trong quy trình hướng dẫn.
Chứng âm và những mẫu bệnh phẩm âm tính bị nhiễm chéo bởi huyết thanh/huyết tương có nồng độ kháng thể cao.
Cơ chất bị nhiễm bởi các tác nhân oxy hoá (thuốc tẩy, ion kim loại v.v…).
Dung dịch dừng phản ứng bị nhiễm bẩn.
Xử trí
Tuân thủ đúng các bước quy trình hướng dẫn của nhà sản xuất và hướng dẫn về độ ổn định hóa chất xét nghiệm trong bộ sinh phẩm sử dụng.
Kiểm tra và vệ sinh máy rửa thường xuyên trước và sau khi làm xét nghiệm.
Chia hóa chất (chất cộng hợp, dung dịch hiện màu và dừng phản ứng) vào ống nghiệm sạch trước mỗi lần nhỏ.
