Đại cương
Siêu âm là một trong những phương pháp thăm khám hình ảnh phổ biến nhất được áp dụng đánh giá tình trạng ổ bụng nói chung (các tạng đặc), có độ chính xác và tin cậy cao. Có thể áp dụng được với mọi đối tượng, không ảnh hưởng đến sức khỏe. Đây là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh nhằm đánh giá các tổn thương, bệnh lí thuộc gan, mật, lách, tụy, hệ tiết niệu, hệ sinh dục, viêm ruột thừa, khối u lớn ở ruột, dịch ổ bụng, dịch màng phổi và dịch màng ngoài tim…
Chỉ định
Đau bụng.
Sờ thấy hoặc nghi ngờ có khối trong ổ bụng.
Sụt cân, mệt mỏi không rõ nguyên nhân.
Rối loạn tiêu hóa kéo dài.
Chấn thương bụng.
Kiểm tra sức khỏe định kỳ (không có triệu chứng gì).
Chống chỉ định
Không có chống chỉ định tuyệt đối với siêu âm.
Chuẩn bị
Người thực hiện
Một bác sĩ siêu âm và một điều dưỡng ghi kết quả.
Phương tiện
01 máy siêu âm có đầu dò siêu âm ổ bụng.
Gel
Giấy vệ sinh
Người bệnh
Nhịn ăn trước 6 giờ (để đánh giá túi mật, đường mật).
Nhịn tiểu căng (để đánh giá bàng quang, tử cung, buồng trứng, tiền liệt tuyến): có cảm giác rất mót tiểu.
Trong điều kiện siêu âm cấp cứu, có thể không cần nhịn ăn hoặc nhịn tiểu. Khi đó sẽ hạn chế đánh giá một số bộ phận.
Hồ sơ bệnh án
Mang theo để cung cấp mọi hồ sơ, tư liệu đã thăm khám trước đó cho bác sĩ.
Các bước tiến hành
Đối chiếu
Tên, tuổi người bệnh với phiếu chỉ định, hồ sơ bệnh án.
Thực hiện kỹ thuật
Tư thế người bệnh: nằm ngửa, hai tay đưa cao lên đầu, hai chân duỗi thẳng.
Hỏi bệnh và tiền sử bệnh.
Chọn đầu dò và chỉnh máy sang chương trình siêu âm ổ bụng.
Thoa gel lên vùng bụng.
Thực hiện kỹ thuật siêu âm theo thứ tự để tránh bỏ sót các tạng trong ổ bụng, có thể chuyển tư thế người bệnh sang tư thế nằm nghiêng phải, nghiêng trái hoặc nằm sấp để khảo sát tốt hơn gan, lách, thận.
Đọc kết quả
Dừng máy ở chế độ nghỉ
Lau đầu dò
Đặt đầu dò lên giá đỡ
Lau sạch gen ở vùng siêu âm
In ảnh và đọc kết quả
Mời người bệnh ngồi dậy và ra ngoài phòng siêu âm chờ kết quả.
Tài liệu tham khảo
Bộ Y tế, Quy trình kỹ thuật bệnh viện.
Nguyễn Phước Bảo Quân (2006). Siêu âm bụng tổng quát.
