Nội dung

Vi khuẩn nhuộm soi

Mục đích và nguyên lý

Mục đích

Nhận định sơ bộ hình ảnh vi khuẩn và các hình ảnh tế bào (nếu có) trực tiếp từ bệnh phẩm.

Nguyên lý

Đánh giá hình thể, kích thước, tính chất bắt màu, cách sắp xếp của vi khuẩn và các hình ảnh tế bào (nếu có) bằng kỹ thuật nhuộm và soi dưới kính hiển vi quang học.

Chuẩn bị

Người thực hiện

Người thực hiện: Cán bộ xét nghiệm đã được đào tạo và có chứng chỉ hoặc chứng nhận về chuyên ngành Vi sinh.

Người nhận định và phê duyệt kết quả: Cán bộ xét nghiệm có trình độ đại học hoặc sau đại học về chuyên ngành Vi sinh.

Phương tiện, hóa chất

Phương tiện, hóa chất như ví dụ dưới đây hoặc tương đương.

Trang thiết bị

Máy ly tâm (cần cho một số loại bệnh phẩm).

Tủ an toàn sinh học cấp 2.

Kính hiển vi quang học.

Dụng cụ sấy lam (nếu có).

Dụng cụ, hóa chất và vật tư tiêu hao (bao gồm nội kiểm, ngoại kiểm)

STT

Chi phí hóa chất, vật tư tiêu hao

Đơn vị

Số lượng

1

Lọ lấy bệnh phẩm

Lọ

1,000

2

Que cấy

Cái

1,000

3

Lam kính

Cái

2,000

4

Dầu soi kính

ml

1,000

5

Cồn 96 độ lau kính

ml

1,000

6

Nước muối sinh lý

ml

5,000

7

Thuốc nhuộm đỏ fuchsin

ml

5,000

8

Thuốc nhuộm tím gentian 

ml

5,000

9

Cồn tẩy 95%

ml

10,000

10

Lugol 

ml

5,000

11

Thuốc nhuộm xanh methylen

ml

5,000

12

Bông

Kg

0,001

13

Cồn 90 độ (vệ sinh dụng cụ)

ml

10,000

14

Đèn cồn

Cái

0,0001

15

Panh

Cái

0,0001

16

Khay đựng bệnh phẩm

Cái

0,0001

17

Hộp vận chuyển bệnh phẩm

Cái

0,0001

18

Cái

0,020

19

Khẩu trang

Cái

0,020

20

Găng tay

Đôi

3,000

21

Găng tay xử lý dụng cụ

Đôi

0,020

22

Quần áo bảo hộ

Bộ

0,001

23

Acid ngâm lam

ml

10,000

24

Ống nghiệm thủy tinh

Ống

1,000

25

Bút viết kính

Cái

0,020

26

Bút bi

Cái

0,010

27

Bật lửa

Cái

0,010

28

Sổ lưu kết quả xét nghiệm

Tờ

0,001

29

Cồn sát trùng tay nhanh

ml

1,000

30

Dung dịch nước rửa tay

ml

8,000

31

Khăn lau tay

Cái

0,030

32

Giấy trả kết quả xét nghiệm

Tờ

2,000

33

QC (nếu thực hiện) *

 

0,1

34

EQAS (nếu thực hiện) *

 

0,005

* Ghi chú: 

Chi phí nội kiểm cho quy trình kỹ thuật được tính cụ thể theo Chương trình nội kiểm (QC) là 1/10 tổng chi phí dụng cụ, hóa chất, vật tư tiêu hao (với số lượng ≥ 10 mẫu cho 1 lần tiến hành kỹ thuật).

Chi phí ngoại kiểm cho quy trình kỹ thuật được tính cụ thể theo Chương trình ngoại kiểm (EQAS) là 1/200 tổng chi phí dụng cụ, hóa chất, vật tư tiêu hao (với số lần ngoại kiểm trung bình 2 lần/1 năm).

Bệnh phẩm

Các loại bệnh phẩm được chỉ định xét nghiệm vi khuẩn.

Phiếu xét nghiệm

Điền đầy đủ thông tin theo mẫu phiếu yêu cầu.

Các bước tiến hành

Các bước tiến hành thực hiện theo phương tiện, hóa chất được ví dụ ở trên.

Nhỏ dung dịch tím gentian, phủ kín nơi dàn đồ phiến, duy trì 1 – 2 phút.

Đổ dung dịch tím gentian, rửa tiêu bản dưới vòi nước chảy nhẹ.

Nhỏ dung dịch lugol, để 30 giây.

Đổ dung dịch lugol, rửa nước.

Tẩy màu: nhỏ vài giọt cồn 95% lên tiêu bản, nghiêng đi nghiêng lại để cho cồn chảy từ cạnh nọ sang cạnh kia. Khi thấy màu tím trên lam kính vừa phai hết thì rửa nước ngay. 

Nhỏ dung dịch đỏ fuchsin, để 1 – 2 phút.

Rửa nước kỹ, để khô tiêu bản, soi kính hiển vi.

Nhận định kết quả

Chỉ đọc kết quả khi QC đạt tiêu chuẩn.

đánh giá hình ảnh vi khuẩn trên tiêu bản nhuộm gram

Soi dưới vật kính dầu (x100).

Diễn giải và đọc kết quả:

Vi khuẩn Gram (+) bắt màu tím sẫm của gentian.

Vi khuẩn Gram (-) bắt màu đỏ của fuchsin. 

đánh giá hình ảnh tế bào trên tiêu bản nhuộm đơn (nếu có)

Những sai sót và xử trí

Gram dương giả: Tẩy cồn chưa đủ thời gian.

Gram âm giả:

+ Tuổi của mẫu cấy vi khuẩn ảnh hưởng lên tính chất nhuộm Gram ở các mẫu cấy vi khuẩn để thời gian quá lâu. 

+ Tẩy cồn quá lâu và tráng không kỹ.

Nhuộm lại tiêu bản khi nghi ngờ kết quả không chính xác.